Moerasbos

Een moerasbos is een gebied tot enkele hectares groot met ondiep water (gemiddeld minder dan een halve meter diep) waarin veel boven het water uitgroeiende waterplanten (helofyten) en andere (water) vegetatie groeien. Veel bomen staan er meestal niet; een helofytenfilter of rietfilter is dan ook een betere benaming. Een dergelijk gebied wordt overwegend buiten de begrenzing van een waterlichaam gerealiseerd, soms in combinatie met een (ijzer)zandfilter.

Helofytenfilter

Een helofytenfilter heeft verschillende functies, enigszins afhankelijk van de wijze van inrichting. Het zuivert het water dat er doorheen stroomt. De waterplanten onttrekken nutriënten (zoals stikstof en fosfaat) en ongewenste stoffen uit het water. Bovenal zorgen zij voor geschikte leefomstandigheden voor micro-organismen die ongewenste stoffen afbreken en stikstof omzetten. Daarnaast creëert een helofytenfilter geschikt leefgebied voor allerlei organismen in het water en op het land. Belangrijk voor de zuiverende werking is dat maaisel wordt afgevoerd en de waterbodem zelf geen nutrieten nalevert.

Ecologisch (onderzoek naar de samenstelling van planten en de dieren) zuiveringsbos met recreatief medegebruik

Dit is dezelfde maatregel als het moerasbos. De aanleg van een moerasbos kan goed samengaan met recreatief medegebruik, bijvoorbeeld door de aanleg van wandelpaden door het gebied.

Moeraszones en recreatief medegebruik

Deze maatregel is vergelijkbaar met een zuiveringsbos of een moerasbas met recreatief medegebruik.

Laten meanderen van de Leijenloop door het gebied van natuurmonumenten

Vanuit het stroomgebied (In een stroomgebied loopt al het oppervlakte water via stromen, beken, sloten, kanalen, rivieren en andere waterstromen via 1 plek naar zee) van de Leijenloop worden veel voedingsstoffen aangevoerd. Met behulp van een helofytenfilter/zuiveringsbos kunnen deze voedingsstoffen uit het water gefilterd worden, voordat het water van de Leijenloop op het meer uitkomt. Het gebied van Natuurmonumenten aan de zuidkant van de monding van de Leijenloop biedt goede mogelijkheden voor een helofytenfilter waar de Leijenloop doorheen kan lopen.

Bronnenonderzoek naar belasting in de stroomgebieden (In een stroomgebied loopt al het oppervlakte water via stromen, beken, sloten, kanalen, rivieren en andere waterstromen via 1 plek naar zee) Leijenloop en Oude Badweg

Via de stroomgebiedjes van de Leijenloop en de Oude Badweg worden voedingsstoffen aangevoerd. De maatregel betreft onderzoek naar de omvang van de afzonderlijke bronnen in deze gebiedjes en naar de manier waarop de bijdragen van deze bronnen kunnen worden gereduceerd.

Onderzoek naar mogelijkheden aanvoer ijzerrijke kwel

In het Paterswoldsemeergebied komt ijzerrijk water uit de ondergrond omhoog. IJzer bindt fosfaat, waardoor het fosfaat niet meer biologisch beschikbaar is. Door aanvoer van ijzerrijke kwel naar het meer kan een deel van de totale hoeveelheid fosfaat in het meer worden vastgelegd. Tevens wordt het water in het meer verdund en wordt de verblijftijd verkort (afhankelijk van de aangevoerde hoeveelheid). De maatregel betreft het onderzoek naar de exacte kwellocaties, de hoeveelheid kwelwater (Grondwater dat onder druk aan de oppervlakte uit de bodem komt of water dat door de dijk sijpelt.), op welke manier dit het beste naar het meer geleid kan worden en het effect.

Verkennen continue kleine inlaat (Een constructie in een dijk of kade dat (vers) water in de polder in laat.) uit NW-kanaal via natuurlijke zuivering

Een continue inlaat vanuit het Noord-Willemskanaal is nuttig voor het handhaven van het peil (Een merkteken om een bepaalde hoogtemaat aan te geven, bij water de hoogte (het niveau) van de waterspiegel.) in het meer en het verkorten van de verblijftijd. Het water in het kanaal is echter voedselrijk. Door het inlaatwater door een helofytenfilter te leiden worden de voedingsstoffen verwijderd. De maatregel betreft onderzoek naar de locatie waar een dergelijke inlaat het beste gerealiseerd kan worden, en hoe het water voldoende gezuiverd kan worden.

Terugleiden schutwater

Bij het schutten (Door een schutsluis het schip in water van hoger of lager peil brengen.) van boten bij de sluis (Een sluis staat tussen twee sloten of rivieren die een ander waterpeil hebben. Dus aan de ene kant van een sluis is het water hoger of lager dan aan de andere kant. We kunnen een sluis openen zodat er water door kan stromen.) Nijveensterkolk komt er water vanuit het Noord-Willemskanaal (via het Hoornse Diep) mee het meer in. Het water van het Noord-Willemskanaal is voedselrijk. Het terugleiden van het binnengekomen schutwater naar het Hoornse Diep is een mogelijkheid om de nutriëntenbelasting te reduceren.

Oplossing gericht op voedingsstoffenbelasting

Dit is niet zozeer een maatregel, maar is een algemene oproep geweest. De oplossing ligt zowel bij de reductie van de nutriëntenbelasting als bij de reductie van de hoeveelheid zwevend stof in het water (evenals bij het aanpassen van de morfologie (Wetenschap van de vorm of de bouw van planten en dieren.) van het meer). Een terechte opmerking. Dit bleek ook al uit verschillende analyses. De hier genoemde maatregelen dragen via deze oplossingsroutes bij aan een betere waterkwaliteit.

BESE-elements en driehoeksmosselen

Driehoeksmosselen filteren algen en ander zwevend stof uit het water. Daardoor kan meer licht de bodem bereiken. Op dit moment loopt er in het Paterswoldsemeer op kleine schaal een experiment met driehoeksmosselen, die op biologisch afbreekbare matten (BESE-elements) zijn geënt. Afhankelijk van de resultaten kunnen de driehoeksmosselen op grotere schaal worden ingezet.

Oplossingen gericht op zwevend slib

Voor de toelichting wordt verwezen naar ‘Oplossing gericht op voedingsstoffenbelasting’.

Inzet van (coccolieten)krijt t.b.v. afname sliblaag

Bodemslib dat opwervelt, vertroebelt het water. Met coccolietenkrijt kan het bodemslib worden afgebroken. De microscopisch kleine kalkskeletjes fungeren als substraat voor de bacteriën die de sliblaag afbreken. Het krijt verbetert de zuurgraad, waardoor de omstandigheden geschikter worden voor deze bacteriën. Daarnaast bindt het coccolietenkrijt zelf ook het zwevende stof aan zich.

Slibvang(gaten graven)

Een slibvang in een meer is een diepe put waarin het zwevend slib bezinkt. Door de diepte kan het slib niet meer worden opgewerveld. Zodoende wordt het slib ingevangen en neemt de hoeveelheid zwevend stof in het water af. Deze verdieping leidt ook tot vergroting van het volume van het meer.

Verdiepen van de waterbodem

Het verdiepen van de waterbodem heeft tot gevolg dat het licht een langere weg in het water moet afleggen, voordat het op de bodem valt. Daardoor wordt er meer licht geabsorbeerd en weerkaatst en valt er minder licht op de bodem. In de verdiepte delen kunnen waterplanten minder goed tot ontwikkeling komen. Dit kan nodig zijn op plekken waar waterplanten als gevolg van een afname van de hoeveelheid algen en zwevend stof anders overlast zouden veroorzaken.

Mogelijke impact aandeel benzine- en diesel aangedreven motorvaartuigen

Motorboten zetten zich met de schroef af tegen het water. Dit zorgt net als wind voor turbulentie in het water, waardoor bodemslib kan opwervelen. Turbulentie door motorboten hangt onder andere af van het aantal boten en de vaarduur per boot. In welke mate ze bijdragen aan de opwerveling van bodemmateriaal, is niet bekend. Dat wordt in het kader van deze maatregel onderzocht. Turbulentie door motorboten is echter moeilijk te reduceren. Vaarrecreatie kan een bron zijn van nutriënten en organische stof, als toiletten op het meer zelf worden geleegd.

Kijk naar de uitkomsten van de experimenten in het Zuidlaardermeer

Dit is geen maatregel maar was een algemene oproep. De experimenten in het Zuidlaardermeer waren gericht op ecologisch herstel. De uitkomsten van deze experimenten worden meegenomen bij het bepalen van de maatregelen en het streefbeeld voor het Paterswoldsemeer. Dit geldt ook voor onderzoeken op dit vlak die elders in Nederland zijn uitgevoerd.

Onderzoek naar de vaste bodem onder het slib en de veraarde veenlaag

De vaste waterbodem in een meer kan na het verwijderen van de sliblaag (of het graven van een put) nutriënten naleveren. Met verschillende technieken kan dit onderzocht worden. In de afgelopen jaren heeft Waterschap Noorderzijlvest reeds uitgebreid onderzoek naar de waterbodem in het Paterswoldsemeer laten uitvoeren.

Baggeren (Het weghalen van slib of modder van de bodem van van sloten, rivieren, kanalen en meren.)

Baggeren is het verwijderen van de sliblaag die op de vaste bodem ligt. Deze sliblaag kan nutriënten naleveren en door de wind, waterstroming of buitenboordmotoren opgewerveld worden. Voor het baggeren bestaan verschillende methodes, zoals opzuigen of opduwen met een boot in combinatie met het uitscheppen met een kraan. Bij het opzuigen wordt het minste slib opgewerveld. Het nut van het baggeren hangt niet alleen af van de bijdrage van de sliblaag in de nutriëntenbelasting en in de troebelheid maar ook van de samenstelling van de onderliggende vaste bodem.

Moeraszones op het land in plaats van in het meer

Moeraszones langs een meer die bedoeld zijn voor het creëren van leefgebied, zijn in het algemeen ondiepe waterzones van overwegend maximaal een halve hectare groot met een waterdiepte die varieert tussen nul tot anderhalve meter. De taluds (Een talud is de schuine rand van een weg, watergang of dijk.) lopen flauw af. Op de kant en langs de waterlijn tot een diepte van ongeveer zeventig centimeter ontwikkelt zich een brede rietzoom van losstaand riet en andere emerse vegetatie. Langs het riet staan drijfbladplanten en verder de diepte in groeien submerse (ondergedoken) waterplanten.

Een moeraszone voor habitat wordt als een soort baai aangelegd met een of meerdere verbindingen naar het meer. Een dergelijk gebied kan gerealiseerd worden in de bestaande, ondiepe delen van het meer waar het niet in gedrang komt met andere functies, of gegraven worden op landpercelen. Bij een moeraszone wordt in tegenstelling tot één die specifiek bedoeld is voor het zuiveren, geen water ingelaten. Een ander verschil is dat bij een zuiveringsmoeras het areaal aan riet en de dichtheid van het riet groter is.

Natuurvriendelijke oevers (Een rand van een kanaal, rivier of meer.)

Een natuurvriendelijke oever (Een oever met een ondiepe 'natte' zone die oever- en watervegetatie de kans biedt zich te ontwikkelen en een natuurlijk thuis biedt aan (water)dieren en vogels.) die specifiek bedoeld is voor aquatische organismen en vegetatie, is een oever die vanaf de waterlijn over een breedte van circa vijf meter of meer afloopt tot een diepte van ongeveer één meter. Tot circa zeventig centimeter diep groeit riet; verder de diepte in drijfbladplanten en ondergedoken waterplanten. Een natuurvriendelijke oever kan voorzien zijn met een vooroeververdediging om golven te dempen. In de vooroeververdediging zijn op verschillende plekken doorgangen gemaakt..

Moeras langs de oevers

Dit is niet anders dan een natuurvriendelijke oever. Voor de toelichting wordt daarom verwezen naar ‘Natuurvriendelijke oevers’.

Verwijderen beschoeiing (Palen en schotten (staal of beton) langs de oever van het water die ervoor zorgen dat de oever niet kan afkalven of instoren.) waar dat kan

Beschoeiingen bieden weinig geschikte plekken voor vissen en waterinsecten. Door de beschoeiing te verwijderen komt de grond erachter open te liggen, die gaandeweg de jaren erodeert. Daardoor kan er meer met name emerse vegetatie, zoals riet, het water in groeien. In de emerse vegetatie kunnen vissen en waterinsecten een geschikte leefplek vinden.

Inbochtingen maken in bestaande natuuroevers

Door het maken van bochten in bestaande natuurvriendelijke oevers wordt de totale lengte van deze oevers vergroot en daarmee het areaal aan leefgebied voor vissen en waterinsecten. De mogelijkheid hiertoe hangt vooral van de beschikbare ruimte. Maar als dit mogelijk is, dan kan met deze maatregel ook habitatvariatie in de lengterichting van de oever worden gecreëerd.

Luwe zone

Een luwe zone is een oeververdediging op enkele meters afstand van de oever. Op die manier wordt een ondiepe zone gecreëerd die afgeschermd is tegen golven. Waterplanten kunnen er zich makkelijk vestigen en er ontstaat een rustige leefplek voor vissen en waterinsecten. De oeververdediging kan op verschillende manieren worden gemaakt, zoals met een palenrij, takkenbossen of een damwand (Een uit planken of staalprofielen opgebouwde, loodrechte afscheiding van grond en water, die wordt gebruikt bij dammen, bouwputten, kademuren, beschoeiingen, etc.). Dit is afhankelijk van de situatie ter plekke. Takkenbossen hebben als voordeel dat ze zelf ook goede leefplekken creëren. In de oeververdediging worden doorgangen gemaakt.

Drijvende planteneilanden

Drijvende planteneilanden zijn drijvende matten waarop water- en moerasplanten zijn geplant. De wortels van deze planten groeien door de matten heen het water in. De hangende wortels vormen een goede leefplek voor vissen en waterinsecten. Daarnaast onttrekken de planten nutriënten uit het water..

Fauna-uittreedplaats

Een fauna-uittreedplaats is een constructie in de oever voor dieren, zoals reeën, zwijnen en hazen, om makkelijk uit het water te kunnen klimmen. Het bestaat veelal uit een of twee flauwe taluds van maximaal enkele meters breed haaks op de oever en met een verdediging. Een fauna-uittreedplaats wordt aangelegd op plekken waar geen mogelijkheid is voor een flauw aflopende natuurvriendelijke oever, zoals bij een kanaal met intensieve scheepvaart. De flauwe taluds en de verdediging creëren goede leefomstandigheden voor water- en oeverplanten, waterinsecten en vissen.

Visschuilplaats

Een visschuilplaats is in het algemeen een dubbele rij palen met daartussen wilgentakken. De takken en de holtes ertussen vormen een goede leefplek voor waterinsecten en vissen. Een visschuilplaats kan als een (voor)oeververdediging geplaatst worden bij een natuurvriendelijke oever of een luwe zone maar kan ook direct tegen de oever zelf aan worden geplaatst.

Aanleg planten oeverzone Paterswoldsemeer

Dit betreft min of meer een algemene oproep om zones met water- en oeverplanten te creëren langs de oevers van het meer. Met de genoemde maatregelen om de habitatgeschiktheid te verbeteren, kan dit worden gerealiseerd.

Roeibaan in het meer m.b.v. moeraseilanden

Aan de hand van de bestaande en nieuwe eilanden op plekken waar het vanuit de gebruiksfuncties mogelijk is, kan een roeibaan in het meer worden gemarkeerd. De eilanden kunnen worden voorzien van natuurvriendelijke oevers en dergelijke en creëren zo geschikte omstandigheden voor planten, waterinsecten en vissen. De eilanden onderbreken eveneens de strijklengte en beperken zo de opwerveling door de wind.

Krabbescheer

Krabbescheer is een kenmerkende soort voor de ondiepe, verlandende delen van een laagveenplas. Deze plantensoort creëert voor een aantal specifieke soorten waterinsecten een geschikt habitat. En de planten scheiden bepaalde stoffen uit die groei van algen remmen. Krabbescheerplanten kunnen onder andere in de aangelegde ondiepe waterplantzones worden aangeplant

Visvriendelijke beschoeiing

Een visvriendelijke beschoeiing is een beschoeiing met holtes waar vissen maar ook waterinsecten een geschikte leefplek kunnen vinden. Het werkt hetzelfde als een visschuilplaats van wilgentakken maar is gemaakt van stevigere materialen, zoals staal, steen, of houten planken. Het is vergelijkbaar met een insectenhotel voor in de tuin. Een andere vorm is een ophangsysteem voor aan een verticale bestaande beschoeiing.

Kunstmatige structuren

Kunstmatige structuren zijn matten, netten, kooien of touwen bevestigd aan steigers of afgezonken op de bodem. Dergelijke structuren creëren ruimtes waar vissen en waterinsecten zich op kunnen houden, en schoon hechtingsoppervlak voor mosselen. Het is vergelijkbaar met een scheepswrak op de zeebodem.

Inzet van dieren (vissen) t.b.v. maaien planten

Graskarpers eten voornamelijk waterplanten. Daardoor kunnen ze worden ingezet om woekering van waterplanten tegen te gaan. Hun eetgedrag is echter niet te sturen; ze verwijderen dus ook planten op plekken waar ze mogen staan. Daarnaast maken ze nutriënten door hun vertering beschikbaar voor algen.

Maaien

Als er (veel) waterplanten groeien op plekken waar deze overlast veroorzaken, dan is het maaien van waterplanten op die plekken een gerichte oplossing. Na het maaien is de overlast direct verdwenen. Snel groeiende waterplanten kunnen echter weer terugkomen en kunnen gaan domineren. Of algen krijgen de overhand, waardoor het meer omslaat naar een troebel watersysteem (Een geografisch afgebakend, samenhangend en functionerend geheel van oppervlakte- en grondwater. Plus de daarbij horende waterbouwwerken, levensgemeenschappen, processen en relaties met de omgeving.). Het maaien vraagt daarom een juiste timing. Er zijn verschillende maaimethoden, zoals een maaibalk en een sleepkorf. Waterplanten kunnen ook met waterdruk uit de bodem gespoten worden. De beste technieken zijn die waarbij het maaisel direct wordt afgevoerd en de waterbodem onberoerd wordt gelaten.

Stappenplan aanpak waterplantenoverlast

De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Dit is het totaal aan activiteiten die tot doel hebben om het grond- en oppervlaktewater zo goed mogelijk te beheren.), kortweg de STOWA (STichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (het kenniscentrum van de Nederlandse waterschappen en provincies), is het kenniscentrum van de waterbeheerders. Omdat overlast door waterplanten op meerdere plekken in Nederland speelt, heeft de STOWA een stappenplan gemaakt om de overlast weg te nemen (zie www.stowa.nl). Dat document vormt een goede handleiding voor het Paterswoldsemeer. Veel maatregelen die bedacht zijn voor het Paterswoldsemeer, zoals maaien en verdiepen, zijn in dit document genoemd.

Voorkomen van bladinval

Op verschillende plekken langs het Paterswoldsemeer staan bomen en struiken. Bladeren die in het water terechtkomen (direct of indirect), vormen een bron van organische stof en dragen bij aan de aanwas van bagger (Een laag modder of slib op de bodem van sloten, rivieren, kanalen en meren.). Met bladvissen in het water, bladharken op de kant en lokaal baggeren kunnen de negatieve effecten (deels) worden weggenomen maar “voorkómen is beter dan genezen”. Daartoe zijn verschillende mogelijkheden, zoals het uitdunnen of verwijderen van vegetatie direct langs de waterkant, met name aan de zuidwestkant, en het plaatsen van bladvangconstructies. Bij het aanplanten van nieuwe vegetatie kan met bladinval rekening worden gehouden.

Kijk goed naar de oorsprong van het meer als laagveenplas

Dit betreft een oproep om de doelstellingen voor het Paterswoldsemeer zo goed mogelijk “op maat te maken”. Dit is zeker de bedoeling, omdat de KRW (De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die voorschrijft dat de waterkwaliteit van de Europese wateren aan bepaalde eisen moet voldoen.) dit vraagt. Bij het vaststellen van de doelen voor een KRW-waterlichaam vormen de landelijk opgestelde doelen van het watertype dat er op basis van fysieke, chemische en biologische parameters en oorsprong het meest op lijkt (in dit geval een matig grote, ondiepe laagveenplas), de basis. Op basis van alle voor het waterlichaam relevante, maatschappelijke en technisch haalbare maatregelen wordt de “streep” op de landelijke maatlat gezet.

Monitoring en evaluatie

Naast een zorgvuldig gekozen maatregelenpakket is monitoring nodig om “een vinger aan de pols te houden”. Het doel van de monitoring is tweeledig. Ten eerste om de ontwikkeling van waterplanten gedurende het seizoen in de gaten te houden, zodat tijdig kan worden ingegrepen door te maaien. Ten tweede om de effecten van de opeenvolgende maatregelen en daarmee de ontwikkeling van de waterkwaliteit (vooral doorzicht) en waterplantenbedekking in de gaten te houden. Zodoende kan tijdig worden bijgestuurd.

Broeihopen voor de ringslang, wandelpaden en visstekken (koppelkansen (Een koppelkans is een mogelijkheid om verschillende plannen of projecten te verbinden en tegelijkertijd uit te voeren. Dat zorgt voor efficiënter (= bespaart tijd en geld) werken))

De aanleg van broeihopen voor de ringslag, wandelpaden en visstekken zijn mooie voorbeelden van combinaties die te maken zijn met verschillende waterkwaliteitsmaatregelen. Een moeraszone is een leuke plek om te wandelen. Bij de inrichting van een moeraszone kunnen wandelpaden eenvoudig worden meegenomen. Hetzelfde geldt voor natuurvriendelijke oevers en visstekken. En gemaaide waterplanten kunnen dienst als broeihoop voor ringslangen. Zo valt er meer te halen uit de kosten die gemaakt worden.

Ontsluiting water ZO-hoek met NVO)

Ten noorden van een nog te realiseren vaarverbinding in de Zuid-Oosthoek ligt een perceel waar nu een voorbereidingsbesluit binnen de provincie voorligt om dit terrein toe te voegen aan de NNN (Natuur Netwerk Nederland) waarbij een ‘polderpeil’ i.p.v. ‘meerpeil’ wordt gehanteerd. Het voorstel is om dit op meerpeil te zetten en er een moeraszone van te maken. Het water kan dan via de noordzijde via de NNN en aan de westkant via (de nog te realiseren) vaarverbinding op het Paterswoldsemeer uitmonden.

Bevaarbare ontsluiting woningen Meerweg combineren met aanleg moeraszone

Bewoners aan de Meerweg willen graag een bevaarbare ontsluiting van hun woningen realiseren naar het Paterswoldsemeer via grotendeels bestaande watergangen. Ten noorden van deze watergang (Een rivier, kanaal, sloot of beek die onderdeel is van een stelsel wateren die met elkaar verbonden zijn.) ligt een perceel waar nu een voorbereidingsbesluit binnen de provincie voorligt om dit terrein toe te voegen aan de NNN (Natuur Netwerk Nederland) waarbij een ‘polderpeil’ i.p.v. ‘meerpeil’ wordt gehanteerd. Het voorstel is om dit op meerpeil te zetten en er een moeraszone van te maken. Het water kan dan via de noordzijde via de NNN en aan de westkant via (de nog te realiseren) vaarverbinding op het Paterswoldsemeer uitmonden. Daarnaast zou mogelijk een natuurvriendelijke oever aan de ontsluitingsvaarweg kunnen worden toegevoegd.

Aanleg van visstekken in de NVO’s (koppelkans)

Aanleggen van visstekken in de natuurlijke oevers. Het liefst ook geschikt voor mindervaliden. Hierdoor kunnen vissers met hun vangst de hengelsport federatie Groningen Drenthe beter op de hoogte houden van de actuele visstand en eventuele vismigratie (Vissen die zwemmen naar andere leefgebieden) in beeld te brengen. Naast het Hoornse meer kan er eventueel ook een visplek worden aangelegd in de buurt van de boerderij van het Meerschap of eventueel bij vernieuwen van de visstrap langs de Veenweg.

Moeraszone in groene zone langs Oude Badweg

De groene zone langs de Oude Badweg in Haren (tussen het Scandinavisch Dorp en de nieuwe vaarweg naar de wijk Ter Borch) bestaat nu vooral uit grasland. Dit stuk zou wellicht geschikt zijn voor de aanleg van een moeraszone. Via een pijp en gemaaltje kan het water (met veel nutriënten) vanuit het meer, langs het Scandinavisch Dorp, naar de moeraszones worden gepompt en kan het schone water via de vaarweg weer terug het meer in stromen.

Doodlopende kreken De Zandkoppen en Ruige Hoek aanpakken door aanleg duikers (een koker die watergangen met elkaar verbindt, vaak gelegen in wegen en toegangsdammen) t.b.v. doorstroming

Aan de noordwesthoek van het Paterswoldsemeer liggen de terreinen van VVE de Zandkoppen en De Ruigehoek. Beide terreinen hebben een tweetal doodlopende kreken met veel plantengroei. Bij oostenwind ontstaat regelmatig een drijflaag van blauwalg (Een kleine - voor het oog onzichtbare - bacterie in het water die huidirritatie en darmklachten kan vooroorzaken en die een blauwgroene laag op het water kan vormen.). Door aanleg van een duiker (Een kokervormige constructie (buis) onder wegen of toegangsdammen die wateren met elkaar verbindt.), wordt doorstroming bevorderd en zal dit voorkomen dat er drijflagen ontstaan.

Duurzame energieopwekking (koppelkans)

Een deel van het meer afdekken met zonnepanelen waardoor het water koeler blijft. Met zonnepanelen bijvoorbeeld een peuterzwembad aanleggen en verwarmen. Ook kan worden gedacht aan aquathermie voor gebouwen aan het meer, zoals horecagelegenheden. Door warmte uit het water te halen verminderd mogelijk de kans op blauwalg. En door water op een andere plek weer in te brengen, kun je ook de doorstroming bevorderen.

Uitsluitend gebruik maken van water Drentse Aa voor regulering waterpeil en doorstroming in het meer

Het waterschap Hunze en Aa's kan nabij de Witte molen regelen hoeveel water richting Friescheveen gebied gaat. Van daaruit kan het water eenvoudig worden ingelaten in het Paterswoldsemeer, zonder dat het gemengd wordt met het vuilere NW-kanaal water.

Van benzine- en dieselaangedreven boten naar elektrische boten

Het stimuleren van elektrische aandrijving van boten, bijvoorbeeld door te werken met vignettering en/of subsidies waardoor er uiteindelijk geen diesel- en motoraangedreven boten meer op het Paterswoldsemeer varen. Dit helpt vervuiling voorkomen.