Samenwerking
Het waterschap Noorderzijlvest werkt aan het gebiedsprogramma Paterswoldsemeer. Het doel is om de waterkwaliteit te verbeteren en daarmee te voldoen aan de KRW (De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die voorschrijft dat de waterkwaliteit van de Europese wateren aan bepaalde eisen moet voldoen.) doelen. Deze doelen moeten in 2027 behaald zijn. Er waren al vijf maatregelen bedacht. Een daarvan was de aanleg van moeraszones in het meer. Bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer maakten zich zorgen over de gevolgen van deze maatregel. Tijdens een bijeenkomst op 24 februari 2020 vroegen aanwezigen aandacht voor het Paterswoldsemeer als recreatiemeer en mogelijke hinder als gevolg van overmatige plantengroei.
De dijkgraaf (De voorzitter van een waterschap (vergelijkbaar met de functie van burgemeester).) heeft die avond toegezegd geen moeraszones in het meer aan te leggen. Ook riep hij op om samen te zoeken naar breed gedragen maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren. Maatregelen die bijdragen aan de Kaderrichtlijn Water-doelen en voorkomen dat overlast door waterplanten ontstaan. Daar reageerden bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer positief op. Het resulteerde in een herstart van het proces (vastgelegd in een Herstartnota (Een document met informatie over eerder gemaakte keuzen, financiële aspecten en beschrijving van de aanpak van de herstart van het gebiedsproces Paterswoldsemeer.)) en de vorming van een stuurgroep (Vertegenwoordigers vanuit bewoners, recreatie, natuur en waterschap die werken aan een gezamenlijk advies dat zo veel mogelijk recht doet aan de KRW-doelen en belangen van bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer.) en inhoudelijke groep (Deskundigen vanuit waterschap en vanuit het gebied Paterswoldsemeer die alle voorgestelde maatregelen beoordelen en toetsen en de meest kansrijke voorleggen aan de stuurgroep.).
Samenstelling stuurgroep en inhoudelijk groep
In de stuurgroep (Vertegenwoordigers vanuit bewoners, recreatie, natuur en waterschap die werken aan een gezamenlijk advies dat zo veel mogelijk recht doet aan de KRW-doelen en belangen van bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer.) en inhoudelijk groep zitten vertegenwoordigers van onderstaande organisaties:
- Beweging Recreatie Paterswoldsemeer
- Natuurmonumenten Groningen
- Sportvisserij Groningen Drenthe
- Meerschap-Paterswolde
- Waterschap Noorderzijlvest
Daarnaast stemmen we af met de provincie Groningen en met het Meerschap.
Wat hebben we gedaan?
Herstart: aanstellen procesbegeleider en samenstellen inhoudelijke groep (Deskundigen vanuit waterschap en vanuit het gebied Paterswoldsemeer die alle voorgestelde maatregelen beoordelen en toetsen en de meest kansrijke voorleggen aan de stuurgroep.) en stuurgroep (Vertegenwoordigers vanuit bewoners, recreatie, natuur en waterschap die werken aan een gezamenlijk advies dat zo veel mogelijk recht doet aan de KRW-doelen en belangen van bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer.)
In maart 2020 stelden we Ton Baas aan als onafhankelijk procesbegeleider aangesteld. Hij sprak met verschillende partijen die betrokken zijn bij het Paterswoldsemeer. Vervolgens stelden we een inhoudelijke groep en een stuurgroep samen. Hierin zitten vertegenwoordigers uit de Beweging Recreatie Paterswoldsemeer, Natuurmonumenten, Sportvisserij Groningen Drenthe, Meerschap en het waterschap.
Aanpak bepaald: aanpak en te doorlopen stappen vastgelegd in herstartnota (Een document met informatie over eerder gemaakte keuzen, financiële aspecten en beschrijving van de aanpak van de herstart van het gebiedsproces Paterswoldsemeer.)
Onder begeleiding van onafhankelijk procesbegeleider Ton Baas bespraken we gezamenlijk de aanpak en voorwaarden. Deze aanpak is op papier gezet in een herstartnota. Herstartnota KRW maatregelen 25 mei 2020 (pdf, 926 kB)
Oproep tot meedenken: ophalen ideeën en koppelkansen (Een koppelkans is een mogelijkheid om verschillende plannen of projecten te verbinden en tegelijkertijd uit te voeren. Dat zorgt voor efficiënter (= bespaart tijd en geld) werken)
In juni deden we een algemene oproep: Denk mee!. Hoe kunnen we de waterkwaliteit van het Paterswoldsemeer verbeteren? Het resultaat: bijna 50 ideeën en koppelkansen!
Inhoudelijke groep aan de slag: lijnen uitzetten en beoordelen ideeën en koppelkansen.
Een inhoudelijke groep besprak alle voorgestelde maatregelen en koppelkansen. Het beoordeelde de haalbaarheid van de overgebleven maatregelen. Daarnaast adviseerde het welke berekeningen en onderzoek nodig waren om inzicht te krijgen in de effecten van deze mogelijke maatregelen.
Schetssessie: intekenen ideeën en mogelijke locaties op een kaart
Op basis van de ingebrachte ideeën en waardevolle aanvullende notities van de Beweging Recreatie Paterswoldsemeer, brachten we de overgebleven maatregelen, mogelijkheden en wensen in kaart. We bespraken ook mogelijke locaties voor natuurvriendelijke inrichting en verbetering van de leefomgeving voor vissen.
Modelberekeningen: in welke mate dragen voorgestelde maatregelen bij aan de waterkwaliteit?
We lieten door adviesbureau Arcadis doorrekenen in welke mate de voorgestelde maatregelen bij dragen aan een betere waterkwaliteit. Zie het Rapport PCLake studie Waterlichaam Paterswoldsemeer_2020 (pdf, 2,3 MB).
Aparte berekeningen zuidelijk deel
Het zuidelijk deel (Paterswoldsemeer) is minder diep dan het noordelijk deel (Hoornsemeer). Bovendien bestaat de ondergrond van het zuidelijk deel uit veenbodem en het noordelijk deel uit een zandige bodem. Deze kenmerken kunnen bepalend zijn voor het soort maatregelen dat nodig is om de waterkwaliteit te verbeteren. Daarom lieten we aparte berekeningen voor het zuidelijk deel maken. Zie het rapport Resultaten PCLake studie Paterswoldsemeer (focus op zuid)_2020 (pdf, 747 kB).
Advies waterplantenexpert: veldinspectie en beoordeling onderzoeken
We hebben waterplantenexpert Roelf Pot gevraagd om advies te geven en mee te denken over het maaibeleid en monitoring. Tijdens een veldinspectie deed hij doorzichtmetingen, keek naar de aanwezigheid van waterplanten en de structuur van de bodem. Daarnaast beoordeelde hij de onderzoeksrapporten en documentatie. Zie Memo Roelf Pot onderzoek- en adviesbureau (pdf, 54 kB).
Afwegingen maken: uitgangspunten bepalen n.a.v. berekeningen, advies en gesprekken
Op basis van de doorlopen stappen en verkregen kennis, kwamen we tot een aantal inzichten die belangrijk zijn voor het maatregelenpakket dat de stuurgroep voorstelt.
KRW (De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die voorschrijft dat de waterkwaliteit van de Europese wateren aan bepaalde eisen moet voldoen.)-doelbereik berekenen: halen we met het concept (tijdelijk ontwerp) maatregelenpakket de KRW-doelen?
Halen we met dit concept maatregelenpakket de KRW-doelen? Dat rekenden we vervolgens door. Hieruit bleek dat we op bijna alle onderdelen naar ‘goed’ gaan, maar voor vissen er net onder blijven (‘matig’). Zie berekening KRW-doelbereik.
Voorlopig advies: het maatregelenpakket en overeenstemming over vervolg
Na deze stappen kwam de stuurgroep tot een voorlopig advies. Dit voorlopig advies presenteren we eerst aan omwonenden en gebruikers van het Paterswoldsemeer. Daarna scherpen we het advies aan, als dat nodig blijkt. Tenslotte leggen we het voor aan het Dagelijks Bestuur (Het bestuurlijke college dat in opdracht van het algemeen bestuur de dagelijkse gang van zaken binnen het waterschap bestuurt.) en gaat het ter besluitvorming naar het Algemeen Bestuur (Hoogste beslisorgaan van het waterschap. Zet beleid uit en neemt beslissingen.) van het waterschap.
Wat gaan we nu nog doen?
Peilen bij omwonenden en gebruikers van het Paterswoldsemeer
Het voorlopig maatregelenpakket presenteren we via de projectsite van Noorderzijlvest aan omwonenden en gebruikers van het Paterswoldsemeer. Ze kunnen hierop reageren. En aangeven wat de voorkeurslocaties zijn.
Bespreken en verwerken reacties omwonenden en gebruikers Paterswoldsemeer
Op basis van de reacties kijken we of het voorlopige advies op onderdelen moet worden aangescherpt.
Opstellen convenant (Een overeenkomst tussen twee partijen. Het wordt gebruikt om een goede samenwerking en afstemming te bevorderen.): afspraken over maatregelen, monitoring, maaien, beheer en onderhoud
We werken het convenant verder uit. Zo borgen (Beschermen, vasthouden.) we de afspraken voor de langer termijn.
Definitief advies: advies voor maatregelenpakket en convenant wordt voorgelegd aan dagelijks bestuur (Het bestuurlijke college dat in opdracht van het algemeen bestuur de dagelijkse gang van zaken binnen het waterschap bestuurt.) van het waterschap
Mede op basis van de reacties komt de stuurgroep (Vertegenwoordigers vanuit bewoners, recreatie, natuur en waterschap die werken aan een gezamenlijk advies dat zo veel mogelijk recht doet aan de KRW-doelen en belangen van bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer.) met een definitief voorstel. Deze bieden we aan het dagelijks bestuur aan. Daarna gaat het voor besluitvorming naar het algemeen bestuur (Hoogste beslisorgaan van het waterschap. Zet beleid uit en neemt beslissingen.).
Schema ‘organisatie project Paterswoldsemeer’
Het schema ‘organisatie project Paterswoldsemeer’ geeft weer welke stappen op welk niveau worden gezet om tot een besluit te komen voor de uiteindelijke set aan maatregelen die nodig zijn om de waterkwaliteit in het Paterswoldsemeer te verbeteren. De inhoudelijke groep (Deskundigen vanuit waterschap en vanuit het gebied Paterswoldsemeer die alle voorgestelde maatregelen beoordelen en toetsen en de meest kansrijke voorleggen aan de stuurgroep.) beoordeelt en onderzoekt alle ontvangen ideeën en adviseert de stuurgroep (Vertegenwoordigers vanuit bewoners, recreatie, natuur en waterschap die werken aan een gezamenlijk advies dat zo veel mogelijk recht doet aan de KRW-doelen en belangen van bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer.). De stuurgroep beoordeelt de kansrijke ideeën en weegt de belangen af. Dit leidt tot een keuzenotitie die via het dagelijks bestuur (Het bestuurlijke college dat in opdracht van het algemeen bestuur de dagelijkse gang van zaken binnen het waterschap bestuurt.) aan het algemeen bestuur (Hoogste beslisorgaan van het waterschap. Zet beleid uit en neemt beslissingen.) wordt voorgelegd voor besluitvorming.
Monitoring
We monitoren de waterkwaliteit van het Paterswoldsemeer nauwkeurig. Dat doen we aan de hand van een vast KRW (De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die voorschrijft dat de waterkwaliteit van de Europese wateren aan bepaalde eisen moet voldoen.)-monitoringsprogramma. Daarnaast zijn we in 2019 gestart met de monitoring van de waterkwaliteit rondom het Paterswoldsemeer.
Onderdeel van het samenwerkingsproces is het opstellen van een projectmonitoringsplan. Naast de reguliere KRW monitoring vindt extra monitoring op het Paterswoldsemeer plaats.
Bijeenkomsten
Inloopavond april 2019
- Kaart poster Kansenkaart (pdf, 6,4 MB)
- kaart poster waterafvoer (pdf, 7,7 MB)
- poster_peilaanpassing (pdf, 4,1 MB)
- Poster_Inrichting_moeraszones (VERVALLEN)
Inloopavond september 2019
- Posters stuwen en gemaal Paterswolde (pdf, 8,4 MB)
- Poster Peilbesluit (pdf, 9,1 MB)
- Poster moeraszones KRW (De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die voorschrijft dat de waterkwaliteit van de Europese wateren aan bepaalde eisen moet voldoen.) Paterswoldsemeer (VERVALLEN)