Thema waterkwantiteit

-

Daarmee bedoelen wij dat boeren op hun landbouwbedrijf, naast de primaire landbouwkundige functie, actief mogelijkheden creëren om water in hun bedrijfsvoering op te nemen. Met als doel om waterkwantiteits- en kwaliteitsdoelstellingen te helpen bereiken, zoals (piek)waterberging, waterconservering en verbetering van de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit.

Om de waterbeschikbaarheid op peil te houden moeten het grondwater- en drinkwatergebruik omlaag.

Lokale samenwerking is daarbij essentieel, zoals het bedrijf dat zijn restwater beschikbaar stelt voor gebruik door de buurman.

Alle vormen van onttrekking van grondwater door bedrijven, boeren en burgers worden vergunningsplichtig. 

Hoger waterpeil in veenweidegebieden: In de veenweidegebieden (met een maximale drooglegging van -20 cm waar het kan tot -40 cm waar het moet), voorkomen we de oxidatie van het veen en daarmee bodemdaling en CO2-uitstoot. We geven prioriteit aan de gebieden waar de kosten voor waterbeheer nu al (vrijwel) net zo hoog zijn als de opbrengsten van de landbouw of waar de natuur achteruitgaat. Daar stimuleren we natte natuur en natte landbouw. 

Passend waterpeil: We passen het uitgangspunt ‘functie volgt peil’ toe. Dat betekent dat we het waterpeil kiezen dat past bij het bodem- en watersysteem van een gebied en niet het peil dat past bij het huidige grondgebruik. In navolging van de provincie Noord-Brabant, met een grondwaterconvenant tussen alle waterpartners, komt er een nationaal Actieplan Verdroging.
 

Nederland heeft eeuwenlang strijd gevoerd tegen het water: tegen de zee, tegen hoge rivieren en tegen drassige gronden. Ons watersysteem is daardoor eenzijdig ingericht: al het water moet zo snel mogelijk naar zee. Door klimaatverandering verandert die strijd. We krijgen te maken met langere periodes van weinig neerslag en korte periodes van extreme neerslag. Onze nieuwe strijd wordt mét het water: hoe zorgen we ervoor dat we droge voeten houden, terwijl we voorkomen dat we te weinig water hebben voor onze drinkwatervoorziening en natuur? D66 wil dat voor elkaar krijgen. 

• We verhogen het grondwaterpeil in veenweidegebied en rondom Natura 2000-gebieden. Het grondwater wordt op heel veel plaatsen in Nederland kunstmatig laag gehouden ten behoeve van de landbouw. Dat is slecht voor de bodem, voor de natuur én zorgt ervoor dat broeikasgassen die in de grond liggen opgeslagen, in de lucht komen. 
• We maken alle grondwaterputten vergunningsplichtig. Er zijn momenteel honderden grondwaterputten die niet geregistreerd staan. Met die putten wordt grondwater onttrokken, vooral voor de landbouw. Door alle grondwaterputten vergunningsplichtig te maken, kunnen we sturen op de omvang en voorkomen dat er te veel grondwater wordt gebruikt.
• Grondwater is op sommige momenten schaars. Op die momenten geven we prioriteit aan maatschappelijke belangen zoals de drinkwatervoorziening en natuur.
• We hebben meer ruimte nodig om water op te slaan. Door ruimte aan te wijzen voor wateropslag (buffers) kunnen we het water beter beheren: opslaan bij te veel water, gebruiken bij tekorten. We kijken zowel naar ruimte in het buitengebied, als in stedelijk gebied. 
• We nemen maatregelen in de landbouw die ervoor zorgen dat water beter wordt vastgehouden in de bodem. Zo willen we dat er op gronden waar water makkelijk wegspoelt geen gewassen worden geteeld die water slecht vasthouden. Ook stoppen we waar mogelijk met het jaarlijks opnieuw inzaaien van gras, zodat de grassen dieper kunnen wortelen en zo meer water vasthouden. 

Door grondwaterpeilen regionaal aan te passen, hergebruik van water te stimuleren en waar mogelijk oude watergangen in te zetten, kunnen we water langer vasthouden in de bodem. 

Volt wil dat de Rijksoverheid een zoetwater-innovatiehub creëert en financiert die in hoog tempo verder zoekt naar de meest veelbelovende grootschalige innovaties om de dreigende watertekorten op te lossen, zoals het ontzouten van zeewater.

Er is een nieuw Deltaplan nodig om het land te beschermen tegen overstroming en om in te spelen op wateroverlast, bodemdaling én droogte. De beschikbaarheid van zoet water moeten we hierbij vergroten door water langer vast te houden en meer ruimte te creëren voor waterberging.

• Een zo natuurlijk mogelijk waterpeil wordt leidend bij beslissingen over gebruiksfunctie. Grondwaterstanden worden niet langer kunstmatig verlaagd ten gunste van de landbouw. Zo krijgen natuurgebieden die gevoelig zijn voor verdroging de kans om te herstellen. Veengronden worden weer vernat en kunnen dienen als klimaatbuffer.
• Bij ernstige droogte wordt de verdeling van het water zo georganiseerd dat natuur prioriteit krijgt boven landbouw. Drinkwater krijgt altijd prioriteit.
• Het gebruik van water is niet langer een vanzelfsprekend recht. Alle grondwateronttrekkingen worden vergunningsplichtig, waarbij natuur en drinkwater prioriteit krijgen.
• Het illegaal oppompen van grote hoeveelheden water (illegale waterputten) wordt aangepakt.
• Hemelwater kan vervuild raken door afval op straat of verontreiniging op industrieterreinen.
• Hemelwaterafvoeren van bedrijven worden losgekoppeld van de riolering en voor bedrijven wordt het afvoeren van verontreinigd water verplicht.
• Het vergroenen van tuinen wordt sterk gestimuleerd zodat water makkelijker de grond in kan trekken. We gaan bijvoorbeeld nieuwbouwhuizen opleveren met (turfvrije) grond, in plaats van zand.
• Ook in de openbare ruimte worden minder tegels gebruikt, hier komt beplanting voor in de plaats.
• Grote bedrijven moeten meer gaan betalen voor drinkwater. De leveringsplicht voor nieuw te vestigen (niet cruciale) bedrijven vervalt.
• De vrijstelling van de leidingwaterbelasting bij gebruik van meer dan 300 kubieke meter vervalt. In plaats daarvan komt er een progressieve waterbelasting zodat industriële grootverbruikers, zoals de chemische en de voedingsindustrie, de rekening krijgen van hun hoge waterverbruik.

We gaan grond- en leidingwater beter belasten, zodat we voortaan zuiniger met kostbaar zoetwater omgaan.

• De ChristenUnie wil boeren ruimte geven en tegelijkertijd de maatschappelijke kosten vertalen in prijzen. Daarom komt er een heffing op de uitstoot van broeikasgassen in de veehouderij, waarbij het onvermijdelijke deel van de uitstoot vrijgesteld wordt, (vervuiler betaalt-principe) en er komt een financiële beloning voor opslag van CO2 in de bodem, waarbij boeren worden gestimuleerd om door grondwaterpeilverhoging CO2 vast te houden.
• We investeren in onderzoek naar het gebruik van natuurlijke klimaatbuffers, zoals het minder diep en meer meanderend maken van beken en het aanleggen van natuurlijke waterreservoirs. Daardoor wordt water vastgehouden en kan het in de bodem zakken ten gunste van een hoger grondwaterpeil. Agrariërs worden ondersteund in het aanleggen van waterbassins voor beregening.
• Houd water beter vast. Het watersysteem, wordt opnieuw ingericht en klimaatbestendig gemaakt door het water in de winter vast te houden en het grondwaterpeil waar mogelijk te verhogen.
• Onttrekkingen uit grond- en oppervlaktewater maken we vergunning- of meldingsplichtig.

Water is van levensbelang. Na enkele jaren met extreme droogte realiseren we ons steeds des te meer dat de beschikbaarheid van voldoende zoetwater niet vanzelfsprekend is. Gewassen moeten beregend worden, maar dat kan niet als er te weinig water is. Ook natuurgebieden lijden onder droogte. Watersystemen zijn nu vooral gericht op het snel afvoeren van water. Dat zal anders moeten, en wel door meer in te zetten op het vasthouden van water. Dit verdient meer aandacht in planprocessen en de gebiedsprogramma’s op basis van het nationaal programma landelijk gebied. In stedelijk gebied en op hoge gronden zijn waterinfiltrerende voorzieningen nodig. Bij zonneparken op hoge gronden moet dat verplicht worden. Het afkoppelen van gebouwen van het riool verdient stimulans.

De beschikbaarheid van en de vraag naar water verdient meer aandacht in de ruimtelijke ordening.

-