Bagger is een laag modder op de bodem van sloten, kanalen en meren. Die laag modder ontstaat bijvoorbeeld door afspoeling van grond uit de omgeving maar ook door dode waterplanten en bladeren. De laag modder groeit ongeveer 2,5 centimeter per jaar. Het waterschap baggert ruim 2500 kilometer aan maren, sloten, kanalen en tientallen vijvers.

Video baggeren

Waarom we bagger van tijd tot tijd opruimen

Er is een aantal redenen waarom we bagger van tijd tot tijd opruimen:

  • Hoe hoger de laag bagger, hoe minder ruimte voor het water. Hierdoor kan de aan-, en afvoer van het water bemoeilijkt worden. Dit heeft een negatief effect op de landbouw en andere waterafhankelijke sectoren. 
  • Hierdoor is de kans op een overstroming groter. Ook hebben boten minder ruimte om te varen. 
  • In bagger blijven allemaal stoffen hangen. Dit zijn soms ook stoffen die slecht zijn voor de kwaliteit van het water.
  • In bagger zitten plantenresten die aan het verteren zijn. Hiervoor gebruiken ze veel zuurstof. Levende planten en vissen hebben zo minder zuurstof.

Hoe baggeren we?

Het overgrote deel van het baggerwerk wordt met een kraan op het aanliggende perceel gelegd. De kraan staat op de kant naast het water. Daar waar de kraan staat en de bagger neergelegd wordt, moet vrij zijn van bijvoorbeeld vruchten, gewassen en materialen. We baggeren niet dichtbij de oever van de watergang en halen geen vaste grond weg. Zo blijft de kant stabiel.

Baggeren met een kraan
Baggeren met een kraan

Daar waar baggeren met de kraan niet mogelijk is, gebruiken we andere methodes. Zo maken we bijvoorbeeld gebruik van een boot met een schuifbord. De bagger wordt dan naar een plek geduwd waar een kraan vanaf de kant de bagger op het perceel legt of in kiepwagens laadt om de bagger af te voeren. Wanneer de werkzaamheden klaar zijn, brengen we het terrein en de omgeving weer in oorspronkelijke staat terug. De duikers en wegen spoelen we daarbij schoon.

Vanzelfsprekend wordt rekening gehouden met de flora en fauna door bijvoorbeeld het zetten van vlaggen op broedplaatsen en het op tijd maaien zodat vogels niet gaan broeden waar gebaggerd gaat worden. Dit wordt gedaan in overeenstemming met een erkende ecoloog.

Wie doet wat?

Wie baggert nu eigenlijk welk stuk water? Daar zijn afspraken over gemaakt:

  • Heb je grond langs een sloot? Dan zorg je er zelf voor dat er niet te veel bagger op de bodem van de sloot ligt. Wij controleren dit ieder jaar controleren tijdens de zogenaamde slotenschouw.
  • Het Rijk de provincie of het waterschap zorgt ervoor dat de bagger in vaarwegen wordt opgeruimd. Vaarwegen zijn rivieren en kanalen waar boten mogen varen. De gemeenten baggeren vijvers en stedelijk water.
  • Het waterschap ruimt de bagger op in kanalen en sloten die belangrijk zijn voor het afvoeren en aanvoeren van water.

Wat doen we met bagger?

De kwaliteit van de bagger bepalen we meestal aan de hand van de waterbodemkwaliteitskaart. In specifieke situaties doet een ingenieursbureau in opdracht van het waterschap een waterbodemonderzoek. Meer informatie over de waterbodemkwaliteitskaart en waterbodemonderzoek: Besluit bodemkwaliteit. 

Nadat de kwaliteit van de bagger bekend is, kunnen we twee dingen met de bagger doen:

  • Als er slechte stoffen in de bagger zitten, dan voeren we de bagger af. Een voorbeeld: Een riooloverstort is een soort ventiel in het riool. Als het riool te vol is, loost het via dit ventiel vies water in sloten. De bagger op deze plek kan vervuild zijn en wordt dan afgevoerd. Soms is de bagger weinig vervuild en kan het toch nog ergens anders (bijvoorbeeld in een dijk) worden verwerkt.
  • Zitten er geen slechte stoffen in? Dan scheppen we de bagger op de kant langs het water. Met deze bagger kan van alles worden gedaan zoals een laagte in een perceel opvullen, de grond achter een nieuw geplaatste beschoeiing verwerken, nieuwe dammen van maken of bij grotere hoeveelheden kades ophogen of bermen breder maken.

Waar en wanneer baggeren we?

Op de baggerkaart zie je waar wij in de grote hoofdwatergangen in seizoen 2021-2022 (1 aug t/m 31 juli) voornemens zijn te gaan baggeren. Voor de kleinere hoofdwatergangen bekijken we per jaar welke we gaan baggeren. Dit is afhankelijk van de dikte van de sliblaag.
 

Ontvangstplicht

Eigenaren van een perceel aan een hoofdwatergangen hebben ontvangstplicht. Dit betekent dat zij verplicht zijn om bij onderhoud door het waterschap de bagger op hun grond te ontvangen. In het geval bagger bij jou op het land wordt verwerkt, ontvang je daarvoor een vergoeding van het waterschap. 

Vergoeding voor verwerken baggeren

Vanaf 2 juli 2020 is er een nieuwe vergoedingsregeling voor het baggeren. Eigenaren en gebruikers van de grond die zelf de bagger moeten verwerken, hebben recht op een vergoeding. Deze vergoeding is een tegemoetkoming in de kosten, gebaseerd op de kosten die het waterschap zou maken voor het verspreiden van de bagger. Er wordt een bedrag uitgekeerd op basis van het aantal m3 ingedroogde baggerspecie dat op het land is ontvangen. Eigenaren krijgen van ons een brief als er bagger ontvangen moet worden. In de brief staat altijd de contactpersoon van het waterschap om vragen aan te stellen en de vergoeding mee te regelen.

Aanvullende vergoedingen

Braakland vergoeding

Deze vergoeding geldt wanneer de baggerwerkzaamheden voorafgaand aan het teeltseizoen, dus vóór 15 juli, bekendgemaakt worden. Eigenaren kunnen de strook waarop dat seizoen bagger komt, vrijlaten en ontvangen hiervoor deze vergoeding.

Gewasschade vergoeding

Als de aankondiging voor de baggerwerkzaamheden pas ná 14 juli plaatsvindt, kunnen eigenaren die bagger op hun land ontvangen, een vergoeding voor geleden gewasschade aanvragen. Er is alleen een vergoeding mogelijk als een strook grond niet gebruikt kan worden, of wanneer de gewasopbrengst aantoonbaar minder is. De vergoeding die Noorderzijlvest voor gewasschade biedt, is conform de gewasschadevergoeding die de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO Nederland) heeft afgesproken met de Gasunie.

Op stroken grond, waarvoor zonder aankondiging tijdens het werk onverhoopt toch baggerspecie moet worden gedeponeerd, geldt de vergoeding voor geleden gewasschade op basis van de Gasunie / LTO regeling. Bij schade aan gewassen die niet in de voorgenoemde regeling zijn opgenomen, passen we maatwerk toe.

Verwerken van de bagger op het perceel

Vrijwel alle bagger in ons gebied is geschikt om op landbouwpercelen te worden verwerkt. In sommige gevallen is het nodig om rekening te houden met bruinrot, PFAS of Chloride. 

Bruinrot

De overlevingsduur van bruinrot in bagger is circa 1 maand. Houd er rekening mee dat de bruinrotbacterie langer kan overleven in de aanwezige bitterzoetplanten in de bagger. Voorkom besmettingsrisico door de bagger dun uit te spreiden en hierop 1 jaar lang geen waardplanten te telen (vooral aardappel en raketblad).

PFAS

Er zit maar weinig PFAS in de waterbodem in Groningen en Drenthe. In 2019 is de waterbodem in het gebied van Noorderzijlvest en ons buurwaterschap Hunze en Aa’s op vijftig plekken onderzocht. Uit dat onderzoek blijkt dat de concentratie aan PFAS ruim onder de normen blijft.

Chloride

In de sloten, maren en kanalen in het noordelijke zeekleigebied kan de bagger door verzilting soms zout zijn. Wanneer de baggerspecie in dunne lagen in of op de bouwvoor of teelaarde wordt verwerkt, zullen de effecten van de verzilting beperkt zijn. Belangrijk om te vermelden is dat de verzilting door het verspreiden van zoute baggerspecie slechts tijdelijk van aard is, omdat zout door neerslag makkelijk uitspoelt. 
 

Documenten

Projecten

In de uitvoering wordt een tweedeling gemaakt in het baggeren van de smallere hoofdwatergangen door de eigen dienst (regulier baggeren) en het baggeren van de bredere maren en kanalen (projecten) door een marktpartij. In 2021 en 2022 worden de volgende maren en kanalen gebaggerd:

  • Dwarsdiep
  • Enumatilstermatsloot
  • Langs-/Wolddiep
  • Zuidwending
  • Lopsterwijmers (stukje in Loppersum)
  • Westerwijtwerdermaar

Daarvoor bereiden wij de volgende werkzaamheden voor:

  • Het inpeilen van de waterbodem (meten van de hoeveelheid bagger in de watergang).
  • Het afstemmen van het werk met grondeigenaren.
  • Het inventariseren en controleren van kabels en leidingen.
  • Het inventariseren van de oeverbescherming.
  • Het plaatselijk uitvoeren van waterbodemonderzoeken

De voorbereidende activiteiten laten wij door een ingenieursbureau uitvoeren. Als deze voorbereidende werkzaamheden zijn afgerond, gaat een aannemer baggeren.

Heb je gevonden wat je zocht?