Golven testen sterkte klei uit zeedijk

Eind juni is in opdracht van Waterschap Noorderzijlvest gestart met het testen van kleiblokken uit de zeedijk achter Bierum. Deze testen vinden plaats in de Deltagoot bij onderzoeksinstituut Deltares in Delft. In deze goot wordt door het nabootsen van grote golven onderzocht hoe sterk zowel blokken klei met grasbekleding als klei uit het binnenste van de dijk zijn. De testen lopen nog tot half augustus. 

Schuring van golven

De proeven worden uitgevoerd met 30 grote blokken klei van 2m x 2m x 0,8m uit de Eemsdijk ter hoogte van Bierum. Door zowel de klei van de toplaag als uit de kern te testen wordt onderzocht hoe groot de invloed van erosie van klei door schuring van golven op de waterveiligheid is. Dit bepaalt mede wanneer en in welke mate dijken versterkt moeten worden bij een stijgende zeespiegelstijging als gevolg van klimaatverandering.

Testen van de erosiebestendigheid van klei

De testen maken deel uit van het ‘Onderzoek Erodeerbaarheid Klei’. Naast de testen in de Deltagoot onderzoekt het waterschap negen verschillende kleisoorten uit vier verschillende plekken langs de Waddenzee en Eems Dollard. Voor de kleisoorten is een combinatie van kleine, simpele proeven uitgekozen waarmee de klei-eigenschappen in kaart worden gebracht. Deze kleine proeven worden uitgevoerd met klei dat al in de Deltagoot is getest. De erodeerbaarheid hiervan is dus bekend. De uitkomsten van de geteste klei uit de Deltagoot worden vergeleken met de resultaten van de kleine proeven. Op deze manier onderzoekt Noorderzijlvest samen met Deltares welke kleine proeven (samen) het beste bruikbaar zijn om de erodeerbaarheid te kunnen voorspellen. 

Borehole erosion-test

Een ander onderdeel van het erodeerbaarheidsonderzoek is de borehole erosion-test van Fugro. Dit is een nieuwe test, oorspronkelijk bedacht door Amerikaanse dijkenbouwers en nu verder ontwikkeld door Fugro. Bij deze test wordt een 4 m diep gat geboord in de dijk. Hierin wordt gedurende 10 minuten met constante snelheid water gespoeld. De vergroting van het boorgat door uitspoeling van grond wordt nauwkeurig gemeten. Dit geeft per grondlaag aan hoe goed het bestand is tegen uitschuring door stroming en golven. Doel van het gehele onderzoek is het ontwikkelen van een simpele methode om de erodeerbaarheid ofwel ‘slijtvastheid’ van klei te bepalen. 

Gebruik gebiedseigen grond

In de komende jaren moeten in Nederland nog veel kilometers dijk worden versterkt. Hiervoor is veel klei nodig. Volgens de huidige spelregels is niet elke kleisoort hiervoor geschikt. De uitkomsten van de onderzoeken leveren informatie op over hoe de eigenschappen van klei meetellen in de sterkte ervan. Door ruimer te kijken is het mogelijk dat bepaalde klei vanuit de regio toch bruikbaar is en hergebruik mogelijk is. Dit hoeft dan niet meer van ver te worden aangevoerd. Dat bespaart kosten en zorgt voor minder CO2-uitstoot. 

Samenwerking 

Waterschap Noorderzijlvest voert het ‘Onderzoek Erodeerbaarheid Klei’ uit in samenwerking met Deltares, Fugro en Wiertsema & Partners. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) subsidieert het onderzoek.