Baggeren van watergangen

Hoe baggeren we?

Het overgrote deel van het baggerwerk wordt met een kraan op het aanliggende perceel gelegd. De kraan staat op de kant naast het water. Daar waar de kraan staat en de bagger neergelegd wordt, moet vrij zijn van bijvoorbeeld vruchten, gewassen en materialen. We baggeren niet dichtbij de oever van de watergang en halen geen vaste grond weg. Zo blijft de kant stabiel.

Daar waar baggeren met de kraan niet mogelijk is, gebruiken we andere methodes. Zo maken we bijvoorbeeld gebruik van een boot met een schuifbord. De bagger wordt dan naar een plek geduwd waar een kraan vanaf de kant de bagger op het perceel legt of in kiepwagens laadt om de bagger af te voeren. Wanneer de werkzaamheden klaar zijn, brengen we het terrein en de omgeving weer in oorspronkelijke staat terug. De duikers en wegen spoelen we daarbij schoon.

Vanzelfsprekend wordt rekening gehouden met de flora en fauna door bijvoorbeeld het zetten van vlaggen op broedplaatsen en het op tijd maaien zodat vogels niet gaan broeden waar gebaggerd gaat worden. Dit wordt gedaan in overeenstemming met een erkende ecoloog.

Duurzaam uitvoering landelijk baggeren

Momenteel worden er een aantal watergangen - maren in het werkgebied van waterschap Noorderzijlvest gebaggerd. In totaal wordt er ongeveer 40 km projectmatig gebaggerd. Het baggeren van de watergangen en het schoonmaken van de duikers is nodig om wateroverlast te voorkomen en een goede toevoer van water te garanderen. Daarnaast draagt het baggeren van watergangen bij aan een betere waterkwaliteit. 

Aanbesteding met duurzame opgave

Voor dit landelijke baggerwerk heeft een openbare aanbesteding plaatsgevonden. In de aanbesteding konden de aannemers die interesse hadden in deze klus aangeven hoe men naast bepaalde kwaliteitseisen ook met duurzaamheid vraagstukken om zou gaan, denk hierbij aan de inzet van materieel die minder of geen CO2 uitstoten. Aannemingsbedrijf Beukema uit Onderdendam heeft onder andere met innovatieve ideeën en de inzet van moderne brandstof besparende machines het werk binnengehaald.

Afzet van de bagger

In het landelijkgebied wordt de baggerspecie daar waar het kan op de kant gezet. Aanliggende eigenaren zijn hierover geïnformeerd en hebben ontvangstplicht voor het ontvangen van de bagger. Eigenaren ontvangen een bijdrage van het waterschap voor het verwerken van de bagger. Op sommige locaties kan de bagger niet op de kant gezet worden, omdat er geen ruimte is of als er bouwwerken staan. Als de bagger niet voldoet aan de kwaliteit eisen of als er geen ruimte is wordt de bagger afgevoerd naar een erkende verwerker. 

Verwerkingslocatie GSP - Groningen Sea Ports

Het waterschap heeft afspraken kunnen maken met Groningen Sea Ports voor het aanleggen van een verwerkingslocatie vlakbij Delfzijl. Het terrein van GSP in Farmsum moet voor ontwikkeling in de toekomst opgehoogd worden. Door bagger ná indroging als ophoog materiaal toe te passen hoeft er geen zand aangevoerd te worden om de ophoging te realiseren. De baggerspecie wordt zo manier op een nuttige manier toegepast.

Inzet duurzaam materieel

De aannemer Beukema die de werkzaamheden voor het waterschap uitvoert heeft o.a. voor het afvoeren van deze bagger twee nieuwe trekkers aangeschaft die deels op waterstof kunnen rijden en dus nog minder CO2 uitstoten. De waterstof de eerste trekker is afgelopen december uitgeleverd door de firma Bakker LBM uit Ulrum aan de aannemer en wordt momenteel ingezet bij het afvoeren van bagger naar Farmsum. 

Gebruik HVO brandstof

De brandstof van de moderne graafmachines die door de aannemer wordt ingezet is HVO diesel. HVO staat voor “Hydrotreated Vegetable Oil” en is een nieuw type dieselbrandstof. Dit wordt gemaakt van afgewerkte plantaardige oliën en restafval zoals dierlijke vetten. Hierdoor is HVO een fossielvrije en hernieuwbare brandstof met enorme voordelen op het gebied van duurzaamheid. Denk aan een zeer hoge CO2-reductie van maar liefst 89% en een lagere uitstoot van schadelijke stoffen zoals fijnstof, stikstof en zwavel. HVO diesel is vrijwel geurloos en goed biologisch afbreekbaar. Kortom, de meest duurzame diesel van dit moment.
 

Wat doen we met bagger?

De kwaliteit van de bagger bepalen we meestal aan de hand van de waterbodemkwaliteitskaart. In specifieke situaties doet een ingenieursbureau in opdracht van het waterschap een waterbodemonderzoek. Meer informatie: Toepassen van grond, baggerspecie en bouwstoffen

Nadat de kwaliteit van de bagger bekend is, kunnen we twee dingen met de bagger doen:

• Als er slechte stoffen in de bagger zitten, dan voeren we de bagger af. Een voorbeeld: Een riooloverstort is een soort ventiel in het riool. Als het riool te vol is, loost het via dit ventiel vies water in sloten. De bagger op deze plek kan vervuild zijn en wordt dan afgevoerd. Soms is de bagger weinig vervuild en kan het toch nog ergens anders (bijvoorbeeld in een dijk) worden verwerkt.
• Zitten er geen slechte stoffen in? Dan scheppen we de bagger op de kant langs het water. Met deze bagger kan van alles worden gedaan zoals een laagte in een perceel opvullen, de grond achter een nieuw geplaatste beschoeiing verwerken, nieuwe dammen van maken of bij grotere hoeveelheden kades ophogen of bermen breder maken.

Vergoeding voor verwerken baggeren

Vanaf juli 2020 is er een nieuwe vergoedingsregeling voor het baggeren. Eigenaren en gebruikers van de grond die zelf de bagger moeten verwerken, hebben recht op een vergoeding. Deze vergoeding is een tegemoetkoming in de kosten, gebaseerd op de kosten die het waterschap zou maken voor het verspreiden van de bagger. Er wordt een bedrag uitgekeerd op basis van het aantal m3 ingedroogde baggerspecie dat op het land is ontvangen. Eigenaren krijgen van ons een brief als er bagger ontvangen moet worden. In de brief staat altijd de contactpersoon van het waterschap om vragen aan te stellen en de vergoeding mee te regelen.

Tarieven verwerkingskosten

De tarieven voor de verwerkingskosten worden jaarlijks geïndexeerd op basis van de Consumentenprijsindex.
In 2024 keert het waterschap tot een hoeveelheid van 4 m3 ingedroogd slib per strekkende meter, een bedrag uit van €2,12  per m3. Indien de hoeveelheid ingedroogde specie meer dan 4 m3 per strekkende meter is, dan bedraagt de tegemoetkoming in de kosten € 2,86 per m3.

• Vergoedingsregeling baggeren.pdflink naar pdf bestand

Verwerken van de bagger op het perceel

Vrijwel alle bagger in ons gebied is geschikt om op landbouwpercelen te worden verwerkt. In sommige gevallen is het nodig om rekening te houden met bruinrot, PFAS of Chloride. 

Bruinrot

De overlevingsduur van bruinrot in bagger is circa 1 maand. Houd er rekening mee dat de bruinrotbacterie langer kan overleven in de aanwezige bitterzoetplanten in de bagger. Voorkom besmettingsrisico door de bagger dun uit te spreiden en hierop 1 jaar lang geen waardplanten te telen (vooral aardappel en raketblad).

PFAS

Er zit maar weinig PFAS in de waterbodem in Groningen en Drenthe. In 2019 is de waterbodem in het gebied van Noorderzijlvest en ons buurwaterschap Hunze en Aa’s op vijftig plekken onderzocht. Uit dat onderzoek blijkt dat de concentratie aan PFAS ruim onder de normen blijft.

Chloride

In de sloten, maren en kanalen in het noordelijke zeekleigebied kan de bagger door verzilting soms zout zijn. Wanneer de baggerspecie in dunne lagen in of op de bouwvoor of teelaarde wordt verwerkt, zullen de effecten van de verzilting beperkt zijn. Belangrijk om te vermelden is dat de verzilting door het verspreiden van zoute baggerspecie slechts tijdelijk van aard is, omdat zout door neerslag makkelijk uitspoelt.