Optimalisatie van De Onlanden

De drie noordelijke provincies en drie noordelijke waterschappen hebben via het project ‘Droge Voeten 2050’ onderzocht welke maatregelen we moeten nemen om wateroverlast tot 2050 te kunnen tegengaan. Het project ‘Optimalisatie van De Onlanden’ is onderdeel hiervan.

Dertig reacties Toelichting projectbesluit en Milieueffectrapportage (m.e.r)

De plannen van het waterschap zijn gebundeld in de Toelichting Projectbesluit en Milieueffectrapportage (m.e.r.). 

Betrokkenen en omwonenden konden tussen 11 maart tot en met 5 mei 2022 reageren op de toelichting. Deze uitnodiging leverde dertig reacties op. De ingekomen reacties waren verschillend van aard. Er kwamen vragen over de werking van de waterberging en de effecten van peilverhoging. Wat gebeurt er met de grond als er soms een aantal dagen extra water in het gebied staat? En heeft dit effect op mijn woning? Ook werd aandacht gevraagd voor natuurwaarden, de bodemkwaliteit en landbouwgronden. 

Reacties in Nota van Antwoord

In de ‘Nota van Antwoord’ is gereageerd op de ingediende vragen en zorgen. Sommige benoemde aandachtspunten en koppelkansen moeten verder onderzocht worden. Deze nemen we op in de verdere planuitwerking. Een aantal koppelkansen wordt verder opgepakt door andere partijen.

Wat is m.e.r. en MER?

Wat is het verschil tussen m.e.r. en MER? Een milieueffectrapportage (m.e.r.) brengt de milieueffecten van een plan of project in beeld. De verwachte gevolgen worden beschreven in een milieueffectrapport (MER). Zo kan de overheid de milieueffecten meenemen bij haar besluit over het plan of project.

• Kort gezegd: m.e.r. gaat over het proces en MER is het document. (Bron: www.commissiemer.nl(externe link))

Drie oplossingsrichtingen voor verdere planuitwerking

In de planuitwerking gaan we uit van volgende drie alternatieven; oplossingsrichtingen:

1. Alternatief Droge Voeten 2050
2. Compartimentering kwetsbaar natuurgebied
3. Optimaal natuuralternatief/ Hooiwegvariant 

De eerste twee zijn bestaande oplossingsrichtingen uit de Toelichting van Antwoord. Deze zijn aangevuld met de nieuw ingebrachte oplossing die als derde genoemd staat. Deze variant gaat meer in op mogelijkheden voor natuurontwikkeling. Denk daarbij aan het aanleggen van vluchtheuvels voor dieren, het dempen van bermsloten, het aanpassen van het waterpeil op specifieke plekken in het gebied en het verplaatsen van de stuwen aan de kant van het Leekstermeer.

Schetsontwerp en keuze voor een van de oplossingsrichtingen 

De komende maanden werkt het waterschap de oplossingsrichtingen verder uit tot een schetsontwerp. En worden er onderzoeken uitgevoerd. Dan volgt een toetsing en beoordeling op milieueffecten. Daaruit blijkt welke variant de beste resultaten oplevert en de minste negatieve effecten op milieu heeft, vanuit het oogpunt van waterberging én natuur. Op basis van de uitkomsten van het rapport wordt een keuze gemaakt voor één van de drie oplossingsrichtingen; het voorkeursalternatief. 

Vooruitlopend op de onderzoeken, hebben we reeds een advies ontvangen van de commissie m.e.r. 3640. Optimalisatie waterberging De Onlanden Drenthe (www.commissiemer.nl)(externe link). Dit advies nemen we mee in de verder te doorlopen stappen.

Bij de inrichting van het gebied voor extra waterberging moet rekening gehouden worden met specifieke soorten (flora en fauna) die in het gebied aanwezig zijn. Deze soorten zijn mogelijk extra kwetsbaar voor overstroming. Naast effecten op de natuur kan de extra waterberging ook effecten hebben op andere thema’s zoals landbouw, cultuurhistorie, aanwezige bebouwing.

Van voorkeursalternatief naar Ontwerp Projectbesluit

We werken dus toe naar een voorkeursalternatief. Hierbij wordt vervolgens een ontwerp projectbesluit opgesteld. Gedeputeerde Staten van Drenthe leggen dit ter inzage. Daarna kunnen formele zienswijzen worden ingebracht bij de provincie Drenthe. Na behandeling van de zienswijzen wordt het projectbesluit vastgesteld. Hiertegen is (onder voorwaarden) beroep mogelijk. Wanneer het ontwerp projectbesluit ter inzage wordt gelegd is nu nog niet bekend. Dat wordt te zijner tijd bekendgemaakt via website en advertenties.

De provincie en het waterschap houden tijdens het hele traject contact met de betrokken partners. Dit gebeurt via overleggen, individuele gesprekken en publieksbijeenkomsten.

Wat moet er gebeuren (mogelijke maatregelen)

Om de bergingscapaciteit te vergroten is het vervangen van vaste stuwen door beweegbare stuwen een mogelijke maatregel. Daarnaast moeten op een aantal locaties bestaande kades worden opgehoogd zie hiervoor de kaart: Kade en inundatiekaart Onlanden.pdf
In het gebied is natuur aanwezig die kwetsbaar is voor overstroming. Deze gebieden worden zo lang mogelijk ontzien bij het opvangen van extra water. Dat doen we door compartimenten te maken. De meest kwetsbare compartimenten komen alleen onder water te staan als het echt niet anders kan. In de m.e.r. procedure onderzoeken we waar de compartimenten precies kunnen komen. 

Kades en stuwen

We willen dat inwoners uit de regio geen last hebben als er veel neerslag valt. Uit onderzoek blijkt dat de waterberging in de toekomst een maximale, tijdelijke waterstand van 15 centimeter boven NAP aan moet kunnen, om hiervoor te zorgen. Momenteel kan de waterberging een maximale waterstand van 20 centimeter beneden NAP aan. Een verschil van 35 centimeter. We moeten dus meer water opvangen ten tijde van extreme hoogwatersituaties. De volgende maatregelen kunnen daarbij helpen:

• Het incidenteel verhogen van de waterstand
• Het aanbrengen van geautomatiseerde stuwen
• Het plaatselijk ophogen van bestaande kades

In de m.e.r. en het projectbesluit worden de effecten en maatregelen verder uitgewerkt.