Ieder jaar baggeren het waterschap Noorderzijlvest en de gemeente Eemsmond de haven Noordpolderzijl. De vaargeul wordt één keer per vier tot vijf jaar gebaggerd. Door het baggeren kan zeewater weer heen en weer stromen en is het haventje toegankelijk voor schepen. Dit baggeren kost veel geld en het resultaat is wisselend, maar altijd van korte duur. Na één storm kan de vaargeul alweer zijn dichtgeslibd. Waterschap en gemeente onderzochten of een structurele oplossing in de vorm van een spoelzee mogelijk is. Dit blijkt niet haalbaar. Waterschap en gemeente blijven samenwerken om de haven Noordpolderzijl bereikbaar te houden. Het baggeren en ploegen wordt voortgezet.

Wat onderzochten we?

Waterschap Noorderzijlvest en de gemeente Eemsmond zochten een structurele, kostenbesparende en duurzame oplossing voor het dichtslibben van de vaargeul naar de haven Noordpolderzijl. Een spoelzee, vergelijkbaar met Waddenzee haventjes aan de Duitse kust, zoals bijvoorbeeld bij Nessmersiel, leek een ideale oplossing. In deze video van HDidee Advies & Coaching ziet u hoe de spoelzee bij Nessmersiel in Duitsland werkt.

Deze video van HDidee Advies & Coaching laat zien hoe de spoelzee bij Nessmersiel in Duitsland werkt.

(Heb je vragen naar aanleiding van de video spoelzee bij Nessmersiel in Duitsland? Stuur dan een e-mail naar info@noorderzijlvest.nl)

Verlengd Tij, spoelzee © bij Nessmersiel (DL)(externe link) from Skyfixion(externe link) on Vimeo(externe link).

Wat is een spoelzee?

Een spoelzee is een meer dat onder invloed van de getijden, vol en leeg loopt. Bij vloed stroomt het meer vol, bij eb stroomt het weer leeg. Door het vol- en leeglopen van het meer goed af te regelen, kunnen we voorkomen dat de vaargeul steeds weer dichtslibt. Deze min of meer natuurlijke oplossing vraagt weinig onderhoud, kan volledig automatisch en er hoeft niet of veel minder gebaggerd te worden.

Waardoor slibt de vaargeul dicht?

De oorzaak van het dichtslibben heeft een natuurlijke achtergrond. Het jaarlijks opslibben van de kwelders (een natuurlijk proces) zorgt ervoor dat de bodem van de vaargeul en het haventje steeds hoger komen te liggen. Met als resultaat dat bij vloed steeds minder water in de vaargeul en haven spoelt en bij eb dus ook steeds minder weer terug. Zonder voldoende sterke (getijde)stroming slibt elke plek op de Waddenzee dicht.

Voor 1981 konden we met de spuisluis het verder dichtslibben van de haven tegengaan. Bij vloed sloegen we grote hoeveelheden water op, om er bij eb de geul mee door te spoelen. Vanwege de aanleg van de deltadijk en omdat we het waterbeheer beter wilden afstemmen op de wensen en behoeften in het binnenland, werd in 1981 gemaal Noordpolderzijl gebouwd. Hiermee werd het oude spuisluisje overbodig. Vanuit veiligheidsoverwegingen is de sluis dichtgemetseld.

Hoe onderzochten we of dit ook werkt voor Noordpolderzijl?

Op een aantal plaatsen in Duitsland is een spoelzee aangelegd die al tientallen jaren prima werkt. De vaargeul van Noordpolderzijl is qua lengte, ligging en samenstelling van de bodem vergelijkbaar met de locaties in Duitsland. Het zou dus kunnen werken. We onderzochten of deze oplossing ook daadwerkelijk geschikt is voor Noordpolderzijl. En in welke vorm deze aan alle wet- en regelgeving kon voldoen. Ook vinden we het belangrijk wat de omgeving ervan vond en in hoeverre er draagvlak was voor deze oplossing. De resultaten van de uitgevoerde onderzoeken zijn beschikbaar in een aantal rapporten.

Wat doen we nu?

De spoelzee komt er niet. Wel blijven het waterschap Noorderzijlvest en de gemeente Eemsmond samenwerken om het haventje bereikbaar te houden. Het baggeren en ploegen gaat door. Deze andere manier van baggeren hebben waterschap en gemeente in 2018 voor het eerst uitgeprobeerd. Met een soort ‘hark’ worden de harde slibslagen op de bodem losgetrokken. De waterbodem wordt tijdens de werkzaamheden goed in de gaten gehouden. Zo kunnen we precies bepalen waar de harde lagen en drempels zitten. De methode bleek in 2018 succesvol. Deze video laat zien hoe de nieuwe baggermethode in zijn werk gaat. met de nieuwe manier houden we de haven zo goed mogelijk bereikbaar  voor schepen.

Planning

Afgerond project

Zie ook

Subsidieproject

Interreg North Sea Region logo

Het project was een Interreg North Sea Region project en werd gesubsidieerd vanuit het North Sea Programma van het Europese Regionale Ontwikkelingsfonds van de Europese unie.

northsearegion.eu/building-with-nature(externe link)

Heb je gevonden wat je zocht?