Uitbreiding waterberging veelgestelde vragen

De Onlanden is een natuurgebied dat ook helpt bij het opvangen van water. Als het veel regent in de Kop van Drenthe, stroomt het water naar De Onlanden. Door klimaatverandering regent het vaker en harder. Daarom is er meer ruimte nodig om water op te slaan.

Nu kan De Onlanden 7,5 miljoen kubieke meter water opvangen. Er komt extra ruimte bij voor nog eens 5,2 miljoen kubieke meter. Zo kunnen we bij extreem weer tijdelijk meer water vasthouden, voordat het naar zee gaat.

Droge Voeten 2050

De noordelijke provincies en waterschappen werken samen aan het project ‘Droge Voeten 2050’. Ze onderzoeken hoe we wateroverlast kunnen voorkomen tot het jaar 2050. Extra waterberging in De Onlanden is één van de maatregelen. Zo zorgen we ervoor dat mensen in Drenthe en Groningen droge voeten houden, ook bij extreem weer.

De Onlanden kan nu 7,5 miljoen kuub water opvangen. Dat wordt uitgebreid naar 12,7 miljoen kuub. Dit gebeurt binnen de bestaande kades. Het waterpeil wordt tijdelijk verhoogd bij veel regen. Hierdoor kan er meer water worden opgevangen in De Onlanden.

Om dit mogelijk te maken:

• Verhogen we de kades
• Bouwen we twee nieuwe stuwen
• Passen we een bestaande stuw aan
• Nemen we natuurmaatregelen
• Nemen we aanvullende maatregelen zoals het aanpassen van gemalen en bescherming van woningen in het gebied

Bij extreme regenval houden we het water een paar dagen vast in de waterberging. Daarna stroomt het gecontroleerd naar zee. Zo voorkomen we overstromingen in Groningen en omgeving.

Waterschap Noorderzijlvest heeft 15 miljoen euro beschikbaar gesteld om De Onlanden beter te maken voor het opvangen van regenwater. Dit is onderdeel van het project Droge Voeten 2050, dat wateroverlast in Groningen en Drenthe wil voorkomen.

Met het geld worden onder andere:

• Stuwen geplaatst om het water beter te regelen
• Pompen van gemalen verbeterd
• Gebouwen beschermd
• Wegen, kades en dijken verhoogd
• Natuurmaatregelen gerealiseerd als moerasnatuur en vluchtheuvels voor dieren

De waterberging wordt flexibel ingezet en is bedoeld voor extreme regen, ongeveer eens in de 15 jaar. Er is ook een EU-subsidie aangevraagd van ruim 1,5 miljoen euro. Als compensatie wordt geld geïnvesteerd in natuur en waterbeheer, zoals akkerranden voor betere waterkwaliteit.

De Onlanden vangt nu al water op bij zware regen. Het water stroomt daar nu vanzelf in. Zo is bijvoorbeeld in februari 2022 veel water opgevangen in de waterberging nadat er heel veel neerslag gevallen was. 
Door klimaatverandering komt dit vaker voor. Daarom is extra ruimte nodig. Die realiseren we nu binnen de bestaande kades van de huidige waterberging. We bouwen twee nieuwe stuwen, passen een bestaande stuw aan, passen de capaciteit van gemalen aan en verhogen de kades. Zo past er straks 5,2 kuub extra water in de waterberging. De extra waterberging wordt niet vanzelf ingezet maar gestuurd ingezet. Met behulp van de stuwen kunnen we bepalen hoeveel extra water we er tijdelijk parkeren.

De extra waterberging wordt alleen gebruikt bij extreem weer, bijvoorbeeld bij hevige regen die in korte tijd valt. Het water blijft dan een paar dagen in het gebied, voordat het naar zee stroomt.

We verwachten dat het nodig is om de maximale capaciteit van de waterberging gemiddeld eens in de 25 jaar in te zetten. Zonder deze maatregel zou het waterpeil te snel stijgen en kunnen er overstromingen ontstaan.
 

Zonder extra waterberging kan er wateroverlast ontstaan, vooral in het Zuidelijk Westerkwartier. Dat is een laaggelegen gebied waar het water moeilijk weg kan.

De Onlanden krijgt 5,2 miljoen kuub extra ruimte voor water. Als we dat niet daar kunnen opvangen, moet het ergens anders heen. Bij extreem weer is die opvang hard nodig om overstromingen te voorkomen.

Ook in het Zuidelijk Westerkwartier zijn al waterbergingsgebieden aangelegd, zoals De Drie Polders en de Lettelberter Boezem.