Gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier
In het Zuidelijk Westerkwartier combineren provincie Groningen en Waterschap Noorderzijlvest natuurontwikkeling met de inrichting van waterbergingsgebieden. Tegelijk nemen we maatregelen op het gebied van waterkwaliteit, recreatie, landbouw, landschapsherstel en leefbaarheid. Zodat bewoners veilig en prettig in een uniek en toekomstbestendig gebied kunnen blijven wonen, werken en ontspannen.
Meest actuele informatie
De meest actuele informatie, nieuwsbrieven en verslagen van de gebiedsbijeenkomsten kun je vinden op de website: zuidelijkwesterkwartier.nl
Nieuwsbrief Zuidelijk Westerkwartier
Wil je op de hoogte blijven? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief. Stuur een email naar info@zuidelijkwesterkwartier.nl
Opgaven Dwarsdiep
Op dit moment worden de plannen voor het Dwarsdiepgebied verder uitgewerkt. De basis voor deze uitwerking vormen het schetsontwerp uit 2023 en het peilbesluit uit 2024. Voor het Dwarsdiep heeft het waterschap drie belangrijke opgaven:
- creëren van waterberging voor regionale waterveiligheid
- nemen van maatregelen voor de Kader Richtlijn Water (schoon en gezond water)
- behoud van zoet water.
Samen met omwonenden onderzoeken we welke recreatieve mogelijkheden we in het gebied kunnen realiseren. Wanneer wandelroutes door de plannen verdwijnen, kijken we op welke andere locaties deze heraangelegd kunnen worden.
Planning Dwarsdiep
Begin 2025 is het voorlopig ontwerp voor het Dwarsdiep gepresenteerd. Naar verwachting volgt voor de zomer het definitieve ontwerp. De verwachte start uitvoering is voorjaar 2026.
Definitief ontwerp Dwarsdiep en inloop in september
De komende maanden werkt de projectorganisatie aan het technisch uitwerken van het definitief ontwerp voor het Dwarsdiep. Dit is naar verwachting later deze zomer gereed. Daarnaast worden de afspraken over eigendom, beheer en onderhoud van de maatregelen vastgelegd. In september 2025 is er een inloopbijeenkomst voor buurtbewoners. Hierbij wordt het definitief ontwerp gepresenteerd.
Advies gebiedscommissie over recreatie Dwarsdiep
De Gebiedscommissie Zuidelijk Westerkwartier heeft op 14 april 2025 een advies gegeven over een aantal recreatieve maatregelen rondom het Dwarsdiep. Bij deze maatregelen spelen verschillende belangen. Daarom heeft de commissie een afweging gemaakt. Het gaat om zes wandelpaden, een wandelbrug en twee parkeerlocaties. Alle maatregelen kunnen doorgaan wat betreft de gebiedscommissie, behalve de parkeerlocatie langs het Wilgepad in de noordoosthoek. Hiervoor wordt een alternatief gezocht. De wandelbrug is nog onder voorbehoud van financiering. Voorwaarde bij alle maatregelen is dat het eigendom, beheer en onderhoud zijn gewaarborgd.
Bekijk het overzicht van alle wandelroutes op de website zuidelijkwesterkwartier.nl
Terugblik bewonersavond gebiedsontwikkeling Dwarsdiep
Op 26 februari 2025 kwamen zo’n tachtig mensen naar de bewonersavond over de gebiedsontwikkeling Dwarsdiep. Zij bekeken het voorlopig ontwerp van fase 1 van het natuur- en waterbergingsgebied en spraken met deskundigen van onder meer Provincie Groningen, Staatsbosbeheer, Prolander en ons waterschap.
Inzet waterberging
Bezoekers waren enthousiast over de nieuwe natuur binnen het project, zoals natte hooilanden en bloemrijke sloten. Vragen gingen vooral over de inzet van de waterberging en de impact daarvan. De waterberging wordt gemiddeld eens in de tien jaar ingezet. Het waterpeil stijgt dan langzaam. Dieren en insecten zullen hierdoor instinctief naar hogere gebieden trekken. Planten kunnen goed tegen tijdelijk verhoogd water.
Recreatie
Veel mensen toonden interesse in wandelpaden, met reacties variërend van ‘graag meer’ tot ‘liever minder want het pad is een inbreuk op mijn privacy’. Het project zoekt naar een balans tussen natuur, water, recreatie, privacy en beheer. Knelpunten worden besproken met de Gebiedscommissie, die op 14 april advies uitbrengt aan Provincie Groningen en Waterschap Noorderzijlvest. De provincie en het waterschap beslissen samen over de uitwerking van het definitieve ontwerp.
Planning en meer informatie
Tot de zomer wordt gewerkt aan het definitieve ontwerp. De verwachte start van de uitvoering is het voorjaar van 2026.
Nieuwsgierig hoe de Waterberging Dwarsdiep werkt? Bekijk de illustratie.
Meer weten over het project? Kijk dan op www.zuidelijkwesterkwartier.nl
Uitnodiging bewonersbijeenkomst Dwarsdiep 26 februari 2025
Op woensdagavond 26 februari organiseren we een bewonersbijeenkomst over de plannen voor het natuur- en waterbergingsgebied Dwarsdiep.
In het beekdal van het Dwarsdiep werken provincie Groningen en waterschap Noorderzijlvest samen aan ontwikkeling van nieuwe natuur in combinatie met inrichting van een waterbergingsgebied en het verbeteren van de waterkwaliteit. Omvangrijke opgaven, die bijdragen aan vergroting van zowel de biodiversiteit als de waterveiligheid in Groningen.
Vanaf 19.30 uur staan wij klaar in de Postwagen in Tolbert om u bij te praten over de gebiedsontwikkeling. In rondes van een half uur presenteren we u het voorlopig ontwerp van het inrichtingsplan voor het Dwarsdiep fase 1. Daarnaast kunt u in gesprek met verschillende deskundigen.
Datum: woensdag 26 februari 2025
Locatie: de Postwagen
Adres: Hoofdstraat 53, 9356 AV Tolbert
Tijd: 19.15 uur tot 21.30 uur
Presentatie: de eerste presentatie start om 19.30 uur, de laatste om 21.00 uur
Vooraf aanmelden is niet nodig.
Algemeen Bestuur over Zuidelijk Westerkwartier en Dwarsdiep
Hoe staat het met de wateropgaven in het Zuidelijk Westerkwartier (ZKW)? Op 27 november 2024 sprak het Algemeen Bestuur van Waterschap Noorderzijlvest over de voortgang van verschillende projecten in dit gebied, waaronder de herinrichting van het beeksysteem Dwarsdiep.
Notitie deelprojecten Zuidelijk Westerkwartier en planuitwerking Dwarsdiep
Een helder stuk vinden AB-leden de notitie ‘Voortgang deelprojecten Zuidelijk Westerkwartier en planuitwerking Dwarsdiep’. Het document beschrijft de stand van zaken van de 21 projecten die vallen onder Gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier. ‘Mooi om te zien wat er al is gerealiseerd en duidelijk wat er de komende tijd wordt aangepakt’, stelt het AB. Wel hebben enkele AB-leden nog vragen:
- Kunnen terreinbeherende organisaties tijdig worden betrokken bij de ontwikkelingen van de projecten?
- Hoe denken omwonenden over het verleggen van recreatieve wandelroutes binnen het Dwarsdiepgebied?
- En ontvangt het AB nog een financieel overzicht van verstrekte kredieten en subsidies en nog te verwachten kosten?
Financieel plaatje
Dagelijks bestuurder Elze Reitsema bedankt de AB-leden voor hun complimenten en beantwoordt de vragen graag. “We werken nu toe naar het voorlopig ontwerp voor het Dwarsdiep. Daarbij geven we ook aan welk nieuw krediet nodig is en komen we terug op de financiën van de al gerealiseerde projecten ZWK.”
Terreinbeheerders tijdig betrekken
De terreinbeheerders worden wat Reitsema betreft zeker betrokken bij de projecten. “Dat zal zijn in samenwerking met Provincie Groningen, omdat er voor het gebied naast wateropgaven ook natuuropgaven zijn.”
Informatiebijeenkomsten Dwarsdiep - begin 2025
Met omwonenden is contact over het verplaatsen van recreatieve wandelroutes binnen het Dwarsdiepgebied, laat Reitsema verder weten. “Dit komt terug bij de presentatie van het voorlopig ontwerp begin 2025. We organiseren dan ook informatiebijeenkomsten voor bewoners en andere belangstellenden. Ik nodig de AB-leden uit om hier zelf bij aanwezig te zijn en te horen wat er in de omgeving leeft. Zowel belanghebbenden als AB-leden ontvangen nog verdere informatie hierover.”
Voorlopig ontwerp en inloopbijeenkomsten
Het peilbesluit geeft de randvoorwaarden voor een voorlopig ontwerp en definitief ontwerp voor de inrichting van het Dwarsdiepgebied. Het voorlopig ontwerp is begin 2025 klaar, waarna een definitief ontwerp volgt. Hiervoor organiseren we inloopbijeenkomsten. Meer informatie over de bijeenkomsten volgt via de nieuwsbrief en de website van de gebiedsontwikkeling. Vanaf zomer 2025 verwachten we de maatregelen uit te kunnen voeren. Pas na deze realisatiefase worden de peilen ingesteld.
Peilbesluit Dwarsdiep formeel vastgesteld (juni 2024)
Voorwaarden voor betere waterkwaliteit, waterveiligheid en natuurontwikkeling
Het peilbesluit Dwarsdiep is door het algemeen bestuur van Waterschap Noorderzijlvest tijdens de vergadering van 5 juni 2024 vastgesteld. Daarmee zijn de hydrologische randvoorwaarden voor de plannen in het Dwarsdiepgebied bepaald. Met dit peilbesluit wordt duidelijk welke maatregelen we moeten nemen voor een betere waterkwaliteit, meer waterveiligheid door het aanleggen van waterberging, langer vasthouden van schoon kwelwater en natuurontwikkeling.
Waarom een nieuw peilbesluit?
Dit peilbesluit is nodig voor de herinrichting van het beekdal volgens het plan. Om dit uit te voeren zijn aanpassingen in het watersysteem nodig. Een nieuw peilbesluit voor het Dwarsdiep is daar onderdeel van. In een peilbesluit legt het waterschap vast welke maatgevende waterstanden en kunstwerken (duikers, stuwen, gemalen) nodig zijn.
Prolander heeft nu de opdracht om de maatregelen voor het peilbesluit verder voor te bereiden. Daarbij gaat het ook om de aanvullende maatregelen die nodig zijn om de omliggende gebieden – die buiten de begrenzing van het peilbesluit vallen – droog te houden.
De officiële bekendmaking van het peilbesluit is te vinden op www.overheid.nl:
Water- en natuuropgave Zuidelijk Westerkwartier
Het waterschap is verantwoordelijk voor het peilbeheer in dit gebied. Een peilbesluit legt het gewenste waterpeil van een gebied vast. In een peilbesluit staat ook wat de bandbreedte is van het in te stellen peil bij langdurige droge of natte omstandigheden.
Dit peilbesluit nemen we vanwege de natuur- en wateropgave in het Zuidelijk Westerkwartier, uitgevoerd in de gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier. Hierin zijn opgaves voor waterveiligheid (waterberging), waterkwaliteit (KRW), waterconservering en de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) gecombineerd. Het Dwarsdiep is als onderdeel van het maatregelenpakket Droge Voeten 2050 aangewezen als bergingsgebied. Om waterberging mogelijk te maken zijn aanpassingen nodig in de inrichting van het gebied. Meer informatie lees je op onze peilbesluiten.
Over het ontwerp-peilbesluit
Het ontwerp-peilbesluit lag ter inzage van dinsdag 30 januari 2024 tot en met vrijdag 15 maart 2024. Je kunt het ontwerp-peilbesluit nog steeds lezen via het Waterschapsblad van het waterschap Noorderzijlvest, te raadplegen via Overheid.nl Kennisgeving ontwerp-peilbesluit Dwarsdiep.
Meer achtergrond informatie
Daarnaast is er met de storymap ontwerp-peilbesluit Dwarsdiep een digitale, toegankelijke toelichting beschikbaar. In een peilbesluit legt het waterschap de waterpeilen vast van een begrensd gebied, vaak één of meerdere polders en welke maatregelen daarbij horen. Deze storymap is dus niet zelf het peilbesluit. Storymap Ontwerp Peilbesluit Dwarsdiep (30 januari 2024).
Verslag inloopavond - donderdag 29 februari 2024
Goed bezochte inloopavond ontwerp-peilbesluit Dwarsdiep
Op donderdag 29 februari was er een inloopavond over het gepubliceerde ontwerp-peilbesluit Dwarsdiep in De Postwagen in Tolbert. Deze avond gaf belangstellenden, inwoners en overige geïnteresseerden de mogelijkheid om vragen te stellen en meer informatie te krijgen over het ontwerp-peilbesluit en de effecten die het peilbesluit naar verwachting zal hebben. Een korte weergave van de avond:
Vanaf 17:00 tot 21:00 uur konden bezoekers de kaarten en onderbouwingen bekijken samen met diverse specialisten. Zo’n 50 belangstellenden hebben gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Veel vragen gingen over de begrenzing van de waterberging, over de locaties van de nieuwe gemalen en over de waterafvoer in situaties van hoogwater.
De gesprekken die hier gevoerd zijn, worden in de komende periode verwerkt in het ontwerp-peilbesluit. Daarnaast hebben bezoekers nog een aantal vragen gesteld die verder uitgezocht moeten worden. Hierop krijgen zij wanneer dit zo afgesproken is, individueel een antwoord.
Tot vrijdag 15 maart hebben alle inwoners en belanghebbenden de mogelijkheid gehad om een zienswijze in te dienen, om zo een vraag, zorg of wens verder te onderbouwen. Het waterschap beoordeelt nu de zienswijzen stuk voor stuk. Dat zal leiden tot een voorstel voor een definitief peilbesluit. Daarover zal het algemeen bestuur van het waterschap waarschijnlijk in juni 2024 een besluit nemen. Mocht dit wijzigen dan communiceren wij dit via deze website.
Kaart Dwarsdiepgebied
Kaart van het Dwarsdiepgebied met de gebieden waar het peilbesluit over gaat. Mocht je om een of andere reden de kaart niet kunnen lezen, dan kun je contact opnemen met het waterschap via info@zuidelijkwesterkwartier.nl
Vragen?
Voor vragen kun je contact opnemen met het waterschap via (050) 304 89 11 of info@noorderzijlvest.nl onder vermelding van ontwerp-peilbesluit Dwarsdiep.
Wat doen we in het Zuidelijk Westerkwartier?
Het klimaat verandert. Hierdoor wordt de kans op wateroverlast en watertekort binnen het werkgebied van Noorderzijlvest groter. De gevolgen daarvan zijn onderzocht in een studie.
- Om de wateroverlast tot 2050 tegen te gaan, moeten we maatregelen nemen. Een deel daarvan voeren we uit binnen het Zuidelijk Westerkwartier. Het waterschap heeft hierbij drie belangrijke opdrachten:
- Droge voeten houden: dit wordt gerealiseerd door de aanleg van diverse waterbergingen.
- Verbeteren van de waterkwaliteit: dit houdt in dat we werken aan schoon en gezond oppervlaktewater en grondwater.
- Water beter vasthouden: dit helpt niet alleen om de impact van droogte te beperken, maar ook om wateroverlast te verminderen bij extreme neerslag.
- Tegelijkertijd heeft ook de provincie Groningen een belangrijk doel binnen het Zuidelijk Westerkwartier: het inrichten van het Nationaal Natuur Netwerk (NNN).
Provincie en waterschap voeren de maatregelen voor natuur en water zoveel mogelijk samen uit. Dat voorkomt dubbele werkzaamheden en dubbele overlast voor de inwoners van het gebied.
Wateroverlast en watertekort tegengaan
Om wateroverlast en watertekort tegen te gaan, werken we de komende tijd aan:
- Inrichten beeksysteem Dwarsdiep. Het gaat om het vasthouden van 2,7 miljoen m3 water in combinatie met een natuurlijke beekinrichting. Meer over de ontwikkeling van het Dwarsdiep lees je verderop op deze pagina.
Wat is al klaar?
- Inrichten van waterberging en natuur binnen “De Driepolders’. In de waterberging kunnen we in noodgevallen 1,3 miljoen m3 water tijdelijk bergen.
- Inrichten waterberging en natuur binnen polder De Dijken-Bakkerom. In de waterberging kunnen we in noodgevallen 1,2 miljoen m3 water tijdelijk bergen.
- Optimaliseren van de Lettelberterbergboezem. De waterinlaten en wateruitlaat van de bergboezem zijn vervangen. De bergboezem heeft nu een natuurlijker inrichting. Daardoor is het gebied ook geschikter als leefgebied voor vis.
- Optimaliseren waterbeheer in polders Vredewold, Nienoord, Zuiderpolder, Fanerpolder (vervangen van gemaal), Lagemeeden, Lettelbert. We hebben het waterbeheer aangepast aan de eisen uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW).
- De regionale kering aan het Hoendiep is versterkt. Deze versterking zorgt ervoor dat de achterliggende polders ook in de toekomst bij extreme weersomstandigheden droge voeten houden.
Waterbergingsgebieden
De waterbergingsgebieden kunnen we inzetten wanneer in een periode uitzonderlijk veel neerslag valt. De waterbergingen helpen om bij wateroverlast de waterstanden op de boezem binnen de perken te houden.
- De waterbergingen ‘De Drie Polders’ en 'Polder de Dijken-Bakkerom’ zijn klaar voor inzet. De verandering in het landschap is goed te zien.
Waar zijn we mee bezig?
We bereiden de inrichting van het Dwarsdiep voor, maken een aantal lopende zaken af en zijn bezig met de voorbereiding van de Marumerlage fase 2. Zo werken we aan de KRW-maatregelen (kaderrichtlijn water) bij de A7 Zuid en wordt het peilbesluit voor de Marumerlage geëvalueerd. De Provincie Groningen zal in de komende jaren het natuurgebied ten noorden van Marumerlage ontwikkelen en verbinden met de Marumerlage. Bovendien wordt het Dwarsdiep ingericht als natuur- en waterbergingsgebied. Al deze zaken hebben invloed op de inrichting van de Marumerlage.
Ontwikkeling natuurgebieden
De Provincie heeft acht natuurgebieden aangewezen voor inrichting of verbetering: ’t Faan, Matsloot, Pasop, het Leekstermeergebied, Midwolde, Grootegastermolenpolder, A7 Zuid, Coendersborg en Iwema Steenhuis. Deze gebieden hebben specifieke natuurdoelstellingen volgens het Natuur Netwerk Nederland (NNN). Voor de ontwikkeling van deze gebieden zijn ook watersysteemmaatregelen nodig, zoals verbetering van de waterkwaliteit en waterbeheer. De opgaves hier brengen we komende tijd specifieker in beeld.