Gemaal (is een pomp die het water van een lager naar een hoger niveau kan brengen. Water loopt van nature van hoog naar laag. Het gemaal zorgt ervoor dat de waterstand (het peil) in een gebied op een vooraf ingesteld peil blijft.) Abelstok is, naast de gemalen (Een gemaal pompt water van een lager naar een hoger niveau. Het zorgt daarmee dat het water in een peilgebeid op een bepaald peil komt of blijft.) Stad & Lande en Schaphalsterzijl, het derde gemaal van de 2e schil. Op deze pagina kunt u meer lezen over gemaal en sluis (Een sluis staat tussen twee sloten of rivieren die een ander waterpeil hebben. Dus aan de ene kant van een sluis is het water hoger of lager dan aan de andere kant. We kunnen een sluis openen zodat er water door kan stromen.) Abelstok.

De locatie

In de Hoornse Vaart, tussen Mensingeweer en Wehe-Den Hoorn is een peilscheiding (Een object (dam, kade, sluis, etc.) die twee verschillende waterpeilen van elkaar scheidt.) aangelegd, bestaande uit een gemaal en schutsluis (Een schutsluis is een waterbouwkundig kunstwerk tussen twee waterwegen met verschillend waterpeil met als voornaamste doel om schepen van het ene naar het andere waterpeil te brengen.). Deze zijn gesitueerd aan de noordzijde van de N361, bij de brug Abelstokstertil . Met het gemaal kan het peil (Een merkteken om een bepaalde hoogtemaat aan te geven, bij water de hoogte (het niveau) van de waterspiegel.) van de waterlopen ten oosten van Abelstok worden aangepast aan de gevolgen van de bodemdaling door aardgaswinning.

Het gemaal ligt in de bestaande Hoornse Vaart. In de nieuw gegraven zijtak is een sluis aangelegd met een kano- en schaatspassage.

Het gemaal

Het gemaalgebouw is ontworpen als een enkelvoudige sterke vorm in robuust materiaal. Aan de voorzijde is het gemaal voorzien van door roosters afgedekte openingen. Hierdoor wordt de werking van de twee grote vijzels zichtbaar.
De totale capaciteit van het gemaal bedraagt 600 m3 per minuut.

Het gemaal heeft twee grote vijzels voor het oppompen van het water. Dit type opvoerwerktuig is minder schadelijk voor de trekkende vissen. Naast het gemaal is een vispassage (In trektochten die vissen maken, komen zij stuwen tegen. Hierdoor kunnen zij niet verder zwemmen en bepaalde gebieden niet bereiken. Door trappen te bouwen langs of over de stuwen, zorgt Noorderzijlvest dat de vissen niet gehinderd worden.) gepland om de vistrek zo veel mogelijk in stand te houden.

De schutsluis

De schutsluis is van het gemaal gescheiden door een eiland. De sluis heeft een doorvaartbreedte van 6,00 m en een schutkolklengte (De schutkolk is de ruimte tussen de beide sets sluitdeuren van een schutsluis.) van 32,00 m. De sluis is voorzien van stalen puntdeuren die met hydraulische cilinders worden bewogen.

Het schutproces (Het schutproces is het proces dat plaatsvindt om een schip geleidelijk een hoogteverschil te laten overbruggen.) is geautomatiseerd. Voor het schutten (Door een schutsluis het schip in water van hoger of lager peil brengen.) moet middels één van de drukknoppen een signaal worden gegeven, waarna een computer de verdere schutprocedure regelt en bewaakt.

Kosten

Met de bouw van het gemaal en de sluis waren aanmerkelijke kosten gemoeid, ruim € 6 miljoen inclusief de BTW. De totale kosten zijn vergoed door de NAM, die als veroorzaker van de bodemdaling door aardgaswinning de aanpassingswerken bekostigt.